het voormalige paleis van Daendels, later Departementsge
bouw aan het Waterlooplein. Dit grote, in Empirestijl opge
trokken gebouw, heeft ook in architectonisch opzicht wel
kwaliteiten. Dit geldt ook voor de schouwburg.
Het paleis aan het Koningsplein, dat reeds een vrij dor kolo
niaal klassicisme ademt, heeft stedebouwkundig geen ge
slaagde ligging (zie hoofdstuk VI). Een droge, verstard klassi-
cistische, stijl vertonen het gebouw van het Hooggerechtshof
aan het Waterlooplein, het Museum van het Bataviaasch Ge
nootschap aan het Koningsplein, dat stedebouwkundig voor
een dergelijk belangrijk gebouw te willekeurig ligt (zie hoofd
stuk VI) en het gebouw van de Raad van Justitie, dat aan
het Stadhuisplein wel goed gesitueerd is.
Noch wat plaatsing, noch wat uiterlijk aanzien betreft, is men
in het algemeen gelukkig geweest met de grote gebouwen,
welke in verband met de in het vorige hoofdstuk geschetste
ontwikkeling van het maatschappelijk leven, in de oude stad
Batavia werden opgericht en het stadsbeeld aldaar totaal ver
anderden. Het daar nieuw geschapen stationsplein, waaraan
ook enige bankgebouwen liggen, lijkt, naar aesthetische maat
staf, nog het meest aanvaardbaar (afb. 24).
In Weltevreden zijn de nieuwere grote gebouwen al evenmin
gunstig geplaatst. Architectonisch hebben slechts enkele enige
betekenis. Het beeld der winkelbebouwing aan Noordwijk en
Rijswijk maakt ook een weinig evenwichtige indruk.
Maar ook hier dient te gelden, wat ten aanzien van de stads
ontwikkeling in de eerste paragraaf van dit hoofdstuk is ge
schreven: wij mogen niet te hard oordelen. De ontwikkeling is
zó snel gegaan, dat het niet te verwonderen is, dat een vorm
geving op cultureel peil van betekenis nog niet algemeen kon
gevonden worden.
Het voormalige Batavia biedt echter voor de toekomst nog
grote stedebouwkundige en architectonische mogelijkheden,
zoals ook uit het volgende hoofdstuk zal kunnen blijken.
138