galerij gelegen, kamers (fig 25 en 26). Met het oog op be
scherming tegen de invallende hete zonnestralen, is dit een
onpractische oplossing. Men zag zich dan ook genoodzaakt
zonneschermen (kree's) tussen de statige zuilen der voorgalerij
op te hangen. Later ziet men ook tegen deze zuilen luifels van
gegolfd dakijzer, gesteund door mager krullende ijzeren con
soles aangebracht, welke de aesthetische bedoeling der Em
pire gevel-ordonnantie hinderlijk verstoren.
Gewezen moge worden op de in de negentiende eeuw vaak
toegepaste afsluiting van het erf door muren met poorten
(zie fig. 25), een oosterse gewoonte, welke vooral veel door
Arabieren en Chinezen te Batavia voor hun woningbouw
werd toegepast.
Het is typisch, dat het Empire een koloniale stijl in het leven
heeft geroepen, welke gedurende de negentiende eeuw stand
hield en in het einde van die eeuw met late romantische in
vloeden in verval kwam. In het begin van de twintigste eeuw
zien we dan bij toepassing van technische verbeteringen t.a.v.
de inrichting der woning, vooral op sanitair gebied, de Euro
pese invloed toenemen. Zoals reeds werd opgemerkt, speelden
daarbij maatschappelijke veranderingen tevens een grote rol.
De stijlvernieuwing in Nederland deed zich ook gelden, maar
bracht eerst omstreeks de twintiger jaren enige aesthetische
verbetering.
De geschiedenis van de Batavia'se woningbouw (vergelijk ook
de verschillende figuren en afbeeldingen) biedt een boeiend
beeld, dat stellig een nader deskundig onderzoek waard is.
We willen dit hoofdstuk besluiten met een enkel woord te
wijden aan de karakteristiek der openbare gebouwen te Ba
tavia. We hebben reeds gezien, dat de Protestants-Christelijke
kerken wel een eigen karakter hadden. De overige openbare
gebouwen waren in de Compagnie's tijd nog niet van een zó
danige omvang en betekenis, dat ze zich tot een belangrijke
architectonische conceptie ontwikkelden. Hunne architectuur
sluit zich nauw bij die van de woningbouw aan.
Zoals reeds werd vermeld, had het voornaamste openbare
gebouw in de veste, het stadhuis, een in stedebouwkundig op
zicht zeer verzorgde plaatsing. Een waardige ligging heeft ook
137
