men achteraf aan deze wijken de nodige stedebouwkundige
uitrusting (planmatig aangelegde wegen en leidingstelsels)
moest geven. Bezien we verder onze fig. 2 en het kaartje van
het hoofdwegenstelsel, dan merken wij op, hoe de uitleg der
stad in zuidelijke richting, links en rechts van de Tjiliwoeng,
feitelijk zonder onderling verband, in de richting van de,
eveneens vrij oude, vestiging Meester Cornelis, plaats vond.
Reeds werden enkele dwarsverbindingen tussen deze stads
gedeelten aangelegd. Deze moeten echter nog worden uitgebreid.
De wijk Gondangdia, ten zuiden van het Koningsplein ver
toont een verwarde wegenaanleg. Belangrijk beter is de ten
zuiden daarvan gelegen wijk Menteng, met als centrum een
fraai plein, op het knooppunt van noord-zuid en west-oost
lopende boulevards.
Ten zuiden van het oost-west lopende bandjir-kanaal (dat
kort na de eerste wereldoorlog werd gegraven ter definitieve
verbetering van de waterafvoer te Batavia) en in westelijke
richting naar Kebajoran, voorbij het landhuis Grogol, liggen
mooie mogelijkheden voor verdere stadsuitbreiding.
Het is begrijpelijk, dat deze extensieve stadsgroei met, in op
zet uitgesproken tuinstad-karakter, grote technische moeilijk
heden op verkeersgebied en ten aanzien van de in moderne tijd
onontbeerlijke leidingstelsels met zich moest brengen. Het is
zeer te betreuren, dat men de electrische en de telefoon-leidin
gen meestal bovengronds heeft aangebracht, hetgeen een ern
stige ontsiering van het stadsbeeld betekent.
Zoals in het volgende hoofdstuk zal worden uiteengezet, ver
oorzaakt de spoorlijn langs Koningsplein-oost wel stedebouw
kundige moeilijkheden, die echter opgelost kunnen worden, zij
het met belangrijke financiële offers. Er is een tijd geweest,
waarin er aan gedacht werd, de lijn langs het Koningsplein te
verwijderen en het hoofdstation in de lijn beoosten Pasar
Senèn te leggen. Dit hoofdstation zou dan echter te excentrisch
komen te liggen. Het is thans niet meer denkbaar, dat de lijn
langs Koningsplein-oost zou kunnen worden opgeheven, want
behalve dat het hoofdstation daar prachtig centraal gelegen is,
vervult deze lijn een belangrijke functie in het locale verkeer,
welke de tram nooit heeft kunnen overnemen.
132
