bonden kunnen worden. De hoofdverbinding met het zuider
stadsdeel, zal langs Koningsplein-west geleid kunnen worden.
Enige percelen werden ten behoeve van de daarvoor nodige
doorbraak, direct ten zuiden van het plein, reeds vóór de
laatste oorlog door de gemeente Batavia aangekocht.
Ten noorden van het Koningsplein belemmert een bankgebouw
aan Noordwijk het maken van een verbinding in de as van
Gang Secretarie in noordelijke richting. Enigszins naar het
oosten verschoven, is die verbinding, zoals blijkt uit het
kaartje van het hoofdwegenstelsel (Vignet boven Hoofdstuk
VI), langs Gang Patjenogan, gelegen midden tussen Molen
vliet en Goenoengsarie, wel mogelijk en belangrijk, want daar
ontwikkelt zich een buurt voor minder bedeelde bevolkings
groepen en enige bedrijven.
Het is merkwaardig, hoe de gaten in het stedelijke verband
tussen het oude Batavia en Weltevreden zich successievelijk
gingen opvullen (zie fig. 2). Ook ontstonden nieuwe wijken
aan de westzijde (land Petodjo) en aan de oostzijde (Kema-
joran). De situering van het moderne vliegveld zal aan die
zijde zeker de uitbreiding stimuleren. Iets ten zuiden van
Kemajoran werden vóór de laatste oorlog reeds door de N.V.
Volkshuisvesting (een N.V., opgericht door het Gouvernement
en de Gemeente) behoorlijke volkswoningen gebouwd. Hier
raken we een teer punt in de stedebouw. Zoals in het vorige
hoofdstuk reeds werd aangestipt, grepen sedert het einde van
de vorige eeuw belangrijke economische en maatschappelijke
veranderingen plaats. Deze brachten o.a. met zich mede, dat
op nog beschikbare, willekeurig gelegen, terreinen in en aan
de randen van de stad, Kampongs ontstonden. Daar vestigde
zich van het land gekomen volk, dat werk in de stad kwam
zoeken, maar waarvoor het stadsleven vreemd was. De ge
volgen, welke dit verschijnsel voor de stadsontwikkeling met
zich bracht, moesten de zo nodige overheidszorg en leiding
voorshands missen. Men zag zich dan ook later genoodzaakt
tot kampongverbetering over te gaan. Zulks betekende, dat
Zie het „Eerste verslag van de Kampongverbeteringscommissie"
landsdrukkerij 1939, Batavia.
131
