de gekroonde V (voor vreemd) op uit het buitenland
ingevoerd oud zilver, terwijl het bijltje moest geslagen
worden op kleine oude voorwerpen, die opnieuw ver
handeld werden.
Met deze bijgeslagen merken, die voor velen een waar
borg voor echt „antiek" beduiden, moet evenwel voor
zichtigheid betracht worden; tevens met alle merken.
Als de zilversmid aan de geldende wettelijke voorschrif
ten heeft voldaan, dan kunnen andere merken, verval
singen van oude tekens, stedelijke keuren, jaarletters enz.
op het zilveren voorwerp geslagen worden, zonder dat
er een strafbaar feit gepleegd is; de merken op edel
metaal zijn in Nederland niet beschermd, zoals in vele
andere landen. Een geoefend oog herkent evenwel de
authentieke van de valse keuren. In Voet's boeken vindt
men tevens wenken daarvoor, evenals alle andere uit
voerige gegevens en hun uitzonderingen.
Vóór dat de merken op de voorwerpen geslagen werden,
had het onderzoek van het gehalte of de alliage plaats.
Dit geschiedde op tweeërlei wijze, door de toets of door
de steek. Voor onderzoek door de toets waren nodig een
toetssteen (afb. 80 b) en toetsnaalden (afb. 80 c); de
eerste ook Lybische steen genoemd, naar de oorspronke
lijke vindplaats, is een soort kiezellei, die de eigenschap
bezit, dat krassen van zilver of goud van verschillende
alliage op de steen ook verschillende nuances wit ver
tonen; hoe hoger het gehalte zilver, hoe witter de
streek.
Toetsnaalden zijn platte staafjes, waarvan het onderste
gedeelte bestaat uit zilver of goudvan elke naald even
wel is het edelmetaal van een ander gehalte, hetgeen
op de naald aangetekend is. Maakt men nu met het
zilveren voorwerp een paar streken op de toetssteen en
daarna eveneens met de toetsnaalden, dan kan verge
leken worden welke streek van het zilver het meest in
kleur overeenkomt met de streek van een bepaalde
toetsnaald; het zilver heeft dan ongeveer het gehalte
dat op deze naald aangegeven is. Ongeveer, mathema
tisch juist is op deze wijze het gehalte niet te bepalen,
71
