37
sel, waaraan ook enige van Christiaan toegevoegd zijn,
zonder vermelding evenwel welke; door overeenkomst
in stijl van de ontwerpen, zijn toeschrijvingen haast niet
mogelijk; ook de datum van uitgave ontbreekt. De Con-
stige Modellen illustreren het streven niet alleen van de
Vianens, maar tevens van andere edelsmeden in de Noor
delijke Nederlanden in de eerste helft der XVIIe eeuw;
want niet alleen te Utrecht, ook in andere steden werd
gretig gebruik gemaakt van de nieuwe vormen, die mis
schien wel voor het eerst in Nederland in de bisschops
stad door de Vianens in zilver op zo overtuigende wijze
werden gedreven. Niet door alle zilversmeden evenwel
direkt; zoals er vooruitstrevenden waren, die spoedig
de nieuwe versieringswijze toepasten, zo waren er ook,
al zijn deze in de minderheid, die geen afstand kon
den doen van de traditionele vormen.
Nadat de Vianens hun sierschalen gedreven hadden,
vervaardigde de Delftenaar, Cornelis Adriaan van
Bleyswijk meesterteken een lelie in 1628 een
lampet en bekken waarvan de symmetrie van het orna
ment en de zich herhalen der motieven van een vroegere
periode spreken. De voluutvormige bladeren op de kan
en vooral de ornamentale omlijsting langs de rand van
de schaal vertonen evenwel een soepelheid van modelé,
die niet bij de vroegere renaissance voorwerpen te vin
den is. Deze kan en schaal zijn bezit van de Oud-Katho
lieke Kathedraal te Utrecht (afb. 25 a-b).
De Haarlemmer, Pieter Cornelis Ebbekin, paste even
min dadelijk de kwabmotieven toe. De ampullen en het
blad, bezit van de St. Nicolaaskerk te Amsterdam,
voorzien van zijn monogram als meesterteken, zijn ver
sierd met rolwerk-cartouches, die zeker vroeger ge
dateerd zouden worden, als de jaarletters niet de juiste
data, 1662 en 1663, verraadden; ook de plaatsing van
de lijdensattributen, de symbolen van de offerdood van
Christus, zonder enige binding, los naast elkaar gedre
ven, doen aan een vroegere periode denken. En toch,
ondanks zijn archaïserende neigingen was Ebbekin
een vakkundig zilversmid; de gedreven reliëfs, de
