gecombineerd tot een speciale stijl en de zilversmeden
waren het voornamelijk, die al spoedig de nieuwe vor
men aanvaardden, zo passend bij het materiaal dat zij
verwerkten en waaraan zij een nationaal, zelfs soms een
persoonlijk karakter, wisten te geven.
Gewoonlijk werd Adam van Vianen beschouwd als de
eerste, die dit nieuwe ornament in zijn volle ontwikke
ling toepaste, thans is men geneigd aan te nemen, dat
het zijn oudere broer, Paulus was, die Adam tot voor
beeld diende; hetgeen kan blijken uit vergelijking van
twee schalen. Een dubbelschaal van Paulus van Vianen,
gedateerd 1613, vertoont een rand van kwabornament
in een verder stadium van ontwikkeling (afb. 28 en 29)
dan b.v. de schaal en kan van Adam van 1614, waar
van de cartouches niet vrij zijn van renaissance remi
niscenties (afb. 30).
Paulus was in 1613 in Nederland geweest en na zijn
dood in hetzelfde jaar of in 1614 te Praag werd Adam
tot voogd van zijn minderjarige kinderen benoemd. Hij
leerde dus het werk van zijn broeder van naderbij ken
nen en ontkwam niet aan diens invloed.
Paulus werd omstreeks 1555 te Utrecht geboren als
zoon van Willem Eerstensz van Vianen, goudsmid en
graveur te Utrecht. Hij verliet zijn vaderland zoals vele
kunstenaars in de XVle en begin der XVIIe eeuw; even
als dezen trok hij naar Italië in de periode van de hoog-
renaissance en de beginnende barok, welks beider in
vloed hij onderging.
Vermoedelijk na een verblijf te Neurenberg, waar de
zilversmidskunst op hoog peil stond, ging hij in 1596
naar München en daarna naar Praag, waar hij van 1603
tot zijn dood aan het hof van Rudolf II (15761612)
werkzaam was. Deze kunstlievende vorst verzamelde in
zijn residentie kunstenaars uit verschillende landen, zo
wel schilders, beeldhouwers als kunstnijveren. Behalve
de zilversmid Paulus van Vianen waren de Nederlanders
Hans van Aken als schilder en Adriaan de Vries als
beeldhouwer daar werkzaam.
Een gravure van Jacobus Lutma naar een miniatuur-
29
