hun voedsel vonden, leverden voor deze kostelijke stof
de wol aan de droogscheerders op.
Met de oudste stad van Brabant, Leuven, werd een
verbond tot wering van twist en tweedracht gesloten,
dat was in 1261. Eenzelfde alliantie kwam in 1276
met Roermond tot stand.
Het begin der dertiende eeuw bracht aan de Neder
landen een bestuursordening. Rechtspraak en be-
stuursadministratie kregen vaste en gelijke vormen.
Men droeg het gecodificeerde recht, dat de verleende
rechten en vrijheden en de verplichtingen der Poirters
regelde, aan andere steden over. Daardoor ontstond
de stede nverwantschap tusschen Leuven en 's-Her-
togenbosch en werd Leuven de moederstad van
's-Hertogenbosch.
Het stadsrecht van Den Bosch werd door den Roomsch
Koning Willem II geschonken aan Haarlem. Zoo werd
's-Hertogenbosch op zijn beurt „Moederstad". Haar
lem werd op gelijke wijze de moederstad van Alkmaar;
Alkmaar van Mcdemblik; Medemblik van Schellink
hout en de laatste begunstigde was Barghorn, dat
het stadsrecht van Hoogwoud kreeg.
Uit een en ander blijkt wel, dat Brabant den toon
aangaf en de Brabantsche Hertogen de kunst van
regeeren en besturen verstonden.
Op het laatste der 13e eeuw zou 's-Hertogenbosch
8000 inwoners hebben geteld. De burgers dier tijden
blijken degelijk en welvarend te zijn geweest, want met
Brussel, Antwerpen en Leuven bleef 's-Hertogenbosch
borg voor 40.000 pond zwart toirnoisen, welke Brabants
Hertog van Eduard, Koning van Engeland ter leen
had ontvangen.
In 1280 kon de burgerij reeds ondernemen de Romaan-
sche kerk tot een Gothische te verbouwen op haar
9
