benodigdheden en proviand en de afvoer van alles wat
overlast bezorgde mogelijk gebleven. Een der havens,
waarmee Bergen op Zoom zeker in deze dagen nauw
verkeer onderhield was Vere. Daar was Valerius ont
vanger van de convooien en licenten. Deze dichter en
zanger van Nederlands strijd tegen Spanje moet met
een zekere spanning het beleg van Bergen op Zoom
hebben gevolgd, waarover hem stellig talloze berichten
van ooggetuigen zullen zijn ter ore gekomen. Het staat
vast dat hij gedurende de maanden van de belegering
niets produceerde, doch onmiddellijk na de aftocht van
Spinola ontlaadt hij zijn spanning in het prachtig ge
dicht „Merck toch hoe sterck", getoonzet op de melodie
van een Engels soldatenlied, dat thans een der meest
bekende Nederlandse vrijheidsliederen geworden is.
Ter verdediging van de vesting, waren tijdens het beleg
nog allerlei technische werken uitgevoerd om de vijand
zo ver mogelijk van haar vitale punten af te houden.
Niet alleen aan Kijk in de Pot, het hoornwerk aan de
Bospoort en tussen deze en de Wouwpoort werden
verbeteringen aangebracht, maar vooral ten Noorden
van de stad in de richting van de Noordgeest en in de
„Moerkens" werden ter bescherming van de haven zeer
belangrijke hoornwerken met ravelijnen en retranche-
menten opgeworpen, alles met behulp van watergrach
ten. Het was duidelijk, dat van het behoud van de haven
alles afhing bij de verdediging van Bergen op Zoom.
Indien er geen goede samenwerking had bestaan tussen
de verschillende bevelhebbers, en de troepen maar even
verslapt waren in hun waakzaamheid, zou het lot der
vesting bezegeld zijn. Het was derhalve noodzakelijk,
juist voor het noordfront dusdanige voorzieningen te
treffen, dat in de toekomst in dit opzicht geen onnodige
risico's meer zouden gelopen worden. Op voorstel van
55
