Een zeer curieuse en unieke plattegrond van de stad
geeft het schilderij dat zich zelf aandient als „Waeraff-
tighe afconterfeitinge der loeflike Keyser Vrije Anze-
stadt Deventer, in wat ghestalt dat het is Belegert ende
Beschoten Ao 1578".
Het schilderstuk hangt op het museum „De Waag" en
geeft de stad met haar straten en pleinen zeer duidelijk
weer, terwijl de uiterst primitieve uitbeelding van het
bezige krijgsbedrijf rondom de stad, waar b.v. de spits
van de Noordenbergtoren juist bezig is naar heneden
te tuimelen, terwijl elders in de groene weiden, omdat
het leven, zelfs in oorlogstijd, zijn gang gaat en alles zijn
bestemde tijd moet hebben, een belegeraar zijn gevoeg
zit te doen, het geheel op merkwaardige wijze verleven
digt. Dit schilderij zal in zijn tijd buiten de stad, naar
redelijker wijze is aan te nemen, niet bekend zijn geweest
en de plattegrond van Braun en Hogenberg, voorko
mende in het anno 1581 verschenen derde deel van hun
atlas, gaat dan ook kennelijk en geheel op de plattegrond
van Jacob van Deventer terug, die nu vergroot wordt
weergegeven, waardoor alles veel duidelijker voorkomt,
maar ook enkele door deze gemaakte fouten meer in het
oog springen, afb. 2.
We zien hierop dus de stad in haar middeleeuwse ge
daante en ommuring, die menige aanval had opgevan
gen, menige belegering had doorstaan.
Sinds die tijd was er slechts een tweetal versterkingen
bijgekomen, en wel het rondeel de Keizer in 1542 en
volgende jaren, waar de tegenwoordige Keizerstraat
haar naam aan ontleent, en het Bastion Graaf van Buren
in 1558, aangelegd ter bescherming van de IJsselbrug,
ter hoogte van de hedendaagse, daarnaar ook genoemde
Graaf van Burenstraat, beide duidelijk te zien op een
kaart in het werk van Matthias Dogen, getiteld: „Archi-
Deventer 2.
17
