medewerkt tot de schoonheid der bouwwerken.
Aan oude bouwwerken te Amsterdam en ook een
enkele maal elders, doch voornamelijk aan Amster-
damsche deftige grachtenhuizen ziet men wel dat alle
lood bruinrood geverfd wordt. Waar dat voor dient?
Waarschijnlijk de herinnering aan eene aesthetische
uiting, zooals het oliën van baksteenen gevels en het
in lichte kleur verven van grauw wordenden zandsteen.
Aangezien voor dit doeleinde bijzondere verf wordt
toegepast, doodekop zonder olie, is de bewerking
tevens beschermend tegen de inwerking van gassen of
van water, mogelijk ook tegen de kans op vergiftigd
drinkwater door loodoxyde.
De gereproduceerde trotseerloodjes leeren ons iets
van de kunstzinnigheid der ambachtslieden.
Nog een opmerking over de dateering. Het zal
vroeger, evenals nu, de gewoonte geweest zijn bij her
stellingen de aanwezige trotseerloodjes weder te ge
bruiken. Daardoor zijn deze niet steeds als dateering
van het dak te beschouwen. Echter zal het ook voorge
komen zijn dat niet op eiken nieuwjaarsdag een nieuwe
gietvorm gemaakt werd. Het blijkt dat bestaande giet
vormen wel eens van een ander jaartal en zelfs van
een anderen naam voorzien werden.
Toelichting bij de afbeeldingen der trotseerloodjes.
1. HM 1592, leidekkershamer, van den speel toren
te Monnickendam.
2. 16 merk ES (of negatief 32), van de kerk te
Oterleek.
3. HIVH ANNO 1670, leidekkershamer, van den
toren te Benschop.
4. 1725, leidekkershamer en pomp waarin I.K, van
de Groote kerk Edam.
5. 1727, pomp waarin P.D., links passer met schiet
lood, 'rechts kaphamer.
47
