nog in het voorjaar bij de schoonmaak de dakvlakken reinigen en de kalkvoegen wit bijstrijken. De noordelijke provinciën kennen een ander soort dakpan, de Friesche pan. Deze is niet gegolfd, maar vlak met een hoekige golf. Waarschijnlijk is deze niet zoo oud als de gegolfde pan, want ze zijn alleen be kend zwart verglaasd. Men ziet ze alom in Friesland, maar ook in West-Friesland. Gaat men te Alkmaar noordwaarts over de Friesche Brug, dan heeft de eerste boerderij, welke in het gezicht komt, platte, zwartverglaasde Friesche dakpannen. Behalve de platte Friesche pan komt in Friesland ook veelvuldig voor een dakpan met tweevoudige ondiepe golf, de gegolfde Friesche pan, in den regel zwart verglaasd. Men ziet ze vooral op boerderijen. Zoowel de platte als de gegolfde Friesche pannen kunnen, indien geen beschot is toegepast, aan de binnenzijde aangestreken worden met het tweeledig doel om ze vast te leggen tegen afwaaien en om ze dicht te maken bij slagregen en vooral bij sneeuwstormen. Fig. 7. Bij de dakpannen behooren bijzondere pannen. Dat zijn eerst de luchtpannen, dat zijn pannen met een opening en een huifje erover. Zij dienden voor wat de naam reeds aangeeft. Ook lichtpannen komen voor, met een opening met een sponning voor een glaasje deze komen op oude Amsterdamsche huizen nog tame lijk veel voor. Aan een oud huis te Purmerend werd een lichtpan aangetroffen, niet van gebakken aarde werk, maar vervaardigd van glas in lood, rechte strookjes glas, in lood gezet en gegolfd als de Holland- sche pan. Bij de Friesche pannen komen een enkele maal groote luchtpannen voor, in het formaat van vier dakpannen en met een opening als een toegeknepen oog. Daarin kan dan weder met een sponning een stukje glas of een glas in lood paneeltje komen. Men kan ze zien te 32

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1948 | | pagina 30