op de juiste plaats op aangegeven. Omdat bezwaarlijk ver
wacht kan worden dat de teekenaar, om zijn schetsmatige
afbeelding te maken, even het gewest heeft afgestapt en
opgemeten, dient aangenomen dat hij een kaart tot voor
beeld moet hebben gehad. Er moet derhalve een oudere
kaart bestaan hebben, welke verloren is gegaan, een ge-
teekend blad van Holland, waarop de dijken en steden
aangegeven waren en dat berustte op waarneming en me
ting ter plaatse, op echte cartographie. Wellicht komt dit
blad te eeniger tijd nog voor den dag. Op te merken is dat
het kleine blad, met de pen met bruine inkt op papier ge-
teekend en een weinig met kleur gewasschen, het Oosten
naar boven heeft, een teekenwijze die op nog enkele oude
kaarten voorkomt, doch die den hedendaagschen beschou
wer vreemd aandoet, aangezien hij gewend is alle kaarten
te zien met het Noorden naar boven en daar zoodanig me
de vertrouwd is dat hij aan den hoofdvorm onmiddellijk
het afgebeelde land of gewest herkent. Al met al is dit
primitieve schetskaartje ongetwijfeld gegrondvest op een
betere en meer uitvoerige kaart welke onbekend is en geeft
ons Croock slechts de aanduiding dat het begin der carto
graphie van Holland nog verborgen is, dat niet bij bena
dering vast te stellen valt wanneer het gewest voor het
eerst in kaart is gebracht.
Op het kaartje zijn tal van plaatsnamen bijgeschreven in
het voor dien tijd gebruikelijk handschrift en in de toen
gangbaar zijnde spelling. Er is op te lezen enckhuysen,
horen, alckmar, monyckendam, harlem. Maar tot onze
verbazing lezen we edam en amsterdam, beide namen ge
speld als thans gebruikelijk is. De spelling Edam is der
halve al erg oud en vriend Croock geeft er in 1529 het
eerste cartographische voorbeeld van.
Volgende op deze kleine kaart en voor wij komen aan de
prachtige gedrukte bladen welke daarop volgen, dient ge
noemd te worden een geteekende kaart, een flink groot
blad van ongeveer een meter in 't vierkant, waarop Noord
Holland is afgebeeld met het Oosten naar boven, evenals
bij de voornoemde kleine kaart.5)- Deze teekening van
10
