3. Verspreide topographie
Na deze vondst gaan we nog eens op zoek naar oude af
beeldingen van Edam.
De Rijksarchieven bewaren slechts bij uitzondering een
prentverzameling maar te Haarlem is, in het gebouw van
deze instelling een topographische atlas welke is van de
Provincie Noord Holland en welke beheerd wordt door
het Rijksarchief. We vinden daarin iets unieks, zijnde van
geheel Noord Holland en veelvuldig van Edam teekenin-
gen van oude grafsteenen. Deze teekeningen zijn niet al
leen mooie plaatjes maar kostelijk studiemateriaal op het
gebied van genealogie en heraldiek van het geheele ge
west van Edam.
In denzelfden atlas zijn tal van afbeeldingen van Edam
waarbij een aantal 18e eeuwsche teekeningen van de stads
poorten, niet dezelfde van in het museum te Edam maar
wel aanverwant. Het is opmerkelijk zooveel teekeningen
er door de reizende achttiende-eeuwsche teekenaars ge
maakt zijn van de stadspoorten van Edam. Blijkbaar heb
ben zij van de schoonheid meer gezien dan hun nazaten
die ze afbraken omdat zij ze niet zoozeer meer noodig had
den en om de kosten van het onderhoud te besparen, een
niet te weerspreken practische maatregel: Wellicht maken
de in dezen atlas voorkomende teekeningen deel uit van
de vorengenoemde verzameling teekeningen van Pronk.
Dat zulk een stel teekeningen lang bij elkaar bleef is niet
vreemd. Zooals nu een fotograaf erop uit gaat om foto's
te leveren aan den clichémaker, zoo ging oudtijds de tee
kenaar erop uit om teekeningen (éénkleurige) te maken
voor den graveur; dan maakte hij, thuisgekomen, nog een
stel in kleuren opgewerkt en behield die. Ze bleven daarna
in de familie. Afb. 8, 9, 10, 11.
Maar ook in de woningen van Edam is nog wel iets. Bij
den meubelmaker-antiquair aan de Keizersgracht is een
schilderij, gezicht op Edam van de Oostzijde met de poor
ten en de wipbruggen. Maar ook ander soort topographie.
Bij den timmerman aan de Groote Bult of Spuistraat is
65
Edam 5
