HOOFDSTUK IV
WAT OUDE AFBEELDINGEN
VAN EDAM GEVEN
Onder oude afbeeldingen verstaat men in den regel wat
is in een prentverzameling, een topographische atlas. Maar
er is nog wel meer.
1. De gevelsteen te Naarden
We beginnen met een onderwerp dat tot nu de aandacht
ontsnapt is. Dat is de gevelsteen. Er zijn in geheel Neder
land gevelsteenen welke steden, kasteelen en dergelijke
afbeelden. Zoo is er te Naarden, in den gevel van een huis
in de Korte Marktstraat een gevelsteen welke Edam voor
stelt, Afb. 6. Van deze afbeelding is veel te leeren. De
gevelsteen is, zooals gemeenlijk het geval is, bedekt met
een korst verf. Oude gevelsteenen zijn veelal fijn bewerkt
en werden in kleur gehoogd. De inzinking van de 19e
eeuw heeft medegebracht dat zij werden overgeverfd in
de geelgrijze kleur waarmede vrijwel alles besmeerd werd
en dan zoo dikwerf dat door de dikke laag verf het mo-
delé gedeeltelijk teloor ging. Wanneer zulke gevelsteennen
van de korst verf ontdaan worden en in frissche kleuren
(naar de voor den dag komende sporen) worden gezet,
knappen ze geweldig op. Daar zijn reeds verschillende
voorbeelden van. Daar moet echter een waarschuwing bij,
want er zijn verschillende gevallen aan te wijzen van
reliefs welke door ontverven teloor gingen. Want er zijn
reliefs van zachten steen, welke zoo niet behandeld kan
worden. Verder als algemeene waarschuwing: gebruik
geen loog of andere chemicaliën, want deze stoffen trek
ken in den steen en bederven zoowel den steen als de verf
welke er op wordt aangebracht.
De Naardensche gevelsteen beeldt de stad Edam af in
profiel, ook wel prospect genoemd, gezien uit het Zuiden.
61
