zijn en de prachtige gevelsteen in een eenvoudigen gevel in
de Kleine Kerkstraat met het volledige wapen van Prins
Maurits, een heraldisch kunststuk. Afb. 13.
Van de Groote Kerk geeft hij historische mededeelingen.
Eerst vertelt hij dat de eerste predikant was Paulus Pieter-
se, overleden 1 September 1575, wat nu nog wordt beves
tigd door het Predikantenbord in de kerk en dezelfde die
tevoren R.K. pastoor geweest zou zijn, en verder dat Edam
drie predikanten had doch sedert 1836 nog slechts twee,
zooals nu nog het geval is. Merkwaardig zijn nog de
mededeelingen van:
Verwulfsel zeer kunstig met Engelen beschilderd en de
glazen met oud en vermaard schilderwerk versierd. Ook
had men er twee of drie orgels, gedeeltelijk met zilveren
pijpen. Het koorhek was van goudgeel koper en zeer
kunstig met allerlei ranken, loofwerk, bloemen, vruchten
en vogelen versierd. Eindelijk pronkte dit kerkgebouw,
ook met een, hooge en sierlijk gewerkte torenspits, welke
110 voet hoog was en den schippers op de Zuiderzee tot
baak diende. Al deze pracht ging verloren bij den groo-
ten brand van de kerk in 1602.
Van de Kleine Kerk deelt hij eerst (foutief) mede dat deze
hij den Begijnhof behoorde doch maakt dit goed door de
vermelding dat deze kerk aan de H. Maagd was toegewijd
en Lieve Vrouwekerk genoemd werd.
Hij doet dan vrij uitvoerige topografische mededeelingen
over de Groote Kerk, de Kleine Kerk, de Luthersche Kerk,
de Doopsgezinde Kerk, de R.K. Kerk, het Minrebroeders-
klooster, de Begijnhof, het Weeshuis, het Proveniershof
en van de Mij. tot Nut van 't algemeen. Van het stads
wapen geeft hij een goede heraldische beschrijving.
Al met al is A. J. van der Aa dan toch maar de eerste ge
weest die goede historische en topographische gegevens
van Edam publiceerde, ook al was 't maar in een Aard
rijkskundig Woordenboek.
Er is nog een kostelijk geschiedenisboek van Edam, dat
weinig bekend is, omdat het nooit verder werd gebracht
dan een handschrift28). Dit is: De geschiedenis der Stad
59
