5. De kadastrale kaart
Vroeger kon men de kadastrale kaart van een Gemeente
alleen bezichtigen met de handen op den rug aan 't
kadasterbureau of het tweede exemplaar bij de gunst van
den Secretaris aan 't Gemeentehuis. Dat is, nu de foto-
copie bestaat, anders geworden. Op de kadastrale kaart
van de stad Edam staat Sectie A, le blad, schaal 1 1250,
dat is voor 't kadaster een groote schaal, wat ons te pas
komt omdat er nu alles goed duidelijk op aangegeven is.
We wandelen op de kaart maar weer rond de stad
langs den alouden vestingwal. Van de wallen, vesting
muren, muurtorens en poorten is niets meer over. De op
ruimingsmode van de 19e eeuw heeft te Edam krachtdadig
gewerkt. Welk een stuk schoonheid is daarbij onnoodig
teloor gegaan. Slechts in den plattegrond en in de erf-
scheidingen is wat historie te vinden. Zoo zijn langs den
Noordelijken wal drie bultjes in de rechte lijn, waar eens
de muurtorens stonden die Jacob van Deventer vierhon
derd jaar geleden afbeeldde- Dan vinden we met wat
goeden wil de vier bastions terug die Tirion tweehon
derd jaar geleden nog zoo duidelijk aangaf.
Het grachtennet van de stad is nog als van ouds, alleen de
Achterhaven, die altijd in 't verkeerde hoekje heeft gele
gen, heeft geen verbinding meer met de Ye. Dat komt
omdat eerst reeds voor 1743 een stuk van de Ye ge
dempt werd tot Kaasmarkt en in onzen tijd nog eens een
stuk van de Achterhaven om tot een speeltuin van de bij
gelegen school te worden, op welk plein tevens een ijzeren
urinoir werd tentoongesteld. De Achterhaven heeft nu
alleen met het Nieuw Vaartje (nieuw van vóór 1560) ver
binding met de stadsvest. Deze vest heet rondom de stad
kortweg gracht, alleen aan den Zuidkant Schuttersgracht,
waaruit blijkt voor welk doeleinde de ruime weg ter plaat
se gebruikt werd. Langs de Nieuwe Haven (ook al nieuw
van vóór 1560) is nog steeds geen bebouwing als herinne
ring aan de scheepswerven welke daar waren. In den N.O.-
hoek van de stad is nog steeds onbebouwd terrein binnen
44
