35
om de kerk wandelen, welke een hoogen toren had, terwijl
het kerkgebouw slechts klein was. Op een ruim plein in
't midden van de stad staat het cijfer 6, verwijzende naar
Den Dam. Rondom dit plein is geen enkel flink bouw
werk, alleen maar gewone huisjes. Wel is aan de Voor
haven, op den hoek van de volgende straat bij cijfer 7 het
Stadthuys. Blijkbaar is bij de verdwijning van dit oudste
stadhuis en toen de Luthersche kerk daar kwam, de steeg
bebouwd. Dit Stadthuys moet derhalve een stadhuisje ge
weest zijn met een torentje. Buiten de stad staat in 't
breede water cijfer 8, De Haven. In de haven ziet men
mooie zeilschepen. In de weiden buiten de veste zijn ter
aanduiding koeien geteekend; dit ziet men ook binnen de
stad. Dat is niet zoo vreemd want Edam heeft thans bin
nen de veste nog koeien en stalling. Dat is gemakkelijk in
geval van schaarschte en bonnetjes, want daar weet de
koe niet van en zij zwijgt als 'n koe. Het aantal molens in
de stad is geminderd, doordat sedert Jacob van Deventer
Edam bezocht en in teekening bracht, de bebouwing is uit
gebreid; er staat langs den Noordkant van de Achterhaven
nog maar één standaardmolen. Tezamen met twee op de
bolwerken had Edam drie korenmolens, evenveel als vroe
ger toen ze langs de Achterhaven stonden. Twee ervan
zullen verplaatst zijn, want standaardmolens hebben geen
bezwaar tegen verhuizenbovendien vangen ze meer wind
op een bolwerk dan binnen een vestingwal-
Ook de hoeken van de kaart leeren ons nog iets. Links
onder is een schaal met Pedes Geometrici, 240 voeten te
gelijk. Het zonderlinge is dat de gravure op dezelfde schaal
is als de zeventig jaren vroeger geteekende plattegrond,
welke toen Jacob van Deventer maakte, terwijl overigens
Balthasar Florisz. van Berckenrode niet van zijn voorgan
ger heeft afgekeken maar de stad zelfstandig in beeld
heeft gebracht. Rechts boven is het wapen van Edam. Dit
is in een cartouche met omgekruld ornament, nijgende
naar kwabornament, dat naar den stijlvorm is te schatten
op 1630, een bewijs dat de kaart niet veel ouder kan zijn
dan het boek dat van 1632 is. Het wapen is een rund met
