25
maakte. Gelijk bij alle plattegronden uit deze serie is de
aandacht vooral gevestigd geweest op de vestingbouwkun
dige beteekenis, zoodat erop aangegeven is de wegen zoo
wel te land als te water. Naar het Noorden voeren twee
kronkelende kreken. Naar het Oosten gaat de haven met aan
beide zijden een weg. Begaanbare wegen en straten geeft
deze teekenaar steeds aan met stippellijnen. Het is opmer
kelijk hoever langs de haven toen reeds huizen gebouwd
waren. Aan den Zuidkant gaan ook twee bochtige wateren
het polderland in. Aan den Westkant zien we duidelijk dat
een waterverbinding is van de stad met de Purmer met
aan beide oevers een weg langs de kade van deze binnen
zee. Aangegeven is zelfs de weg, de sloot aan de binnen
zijde, de helling van den dijk aan de buitenzijde en de
stukjes buitendijksche grond. De teekenaar moet dit ge
schetst hebben van hooge punten, de torens. In de stad
herkennen we de voorhaven, de achterhaven, de straten en
bruggen van thans. Verder zien we dat om de stad een
vestingmuur is met muurtorens en poorten. Ook valt het
op dat een belangrijk deel van de stad nog onbebouwd is
en dat de daarin gelegen wateren aansluiten op de water-
loopen buiten de stad, zoodat deze gedeelten nog niet op
gehoogd zijn. Ook blijkt dat de grachten en havens groo-
tendeels niet gegraven zijn maar oude kreken zijn, behalve
de rechte stukken van de vestinggracht, die gegraven moe
ten zijn, om met den uitgekomen grond den vestingwal te
maken. Deze wallen hebben aan de buitenzijde baksteenen
muren en aan de binnenzijde wegen. Ook de verbinding
met de Purmer, welke recht is, ziet er uit als te zijn ge
graven, door menschenhand ontstaan. Het is ermede als in
oud-Amsterdam, waar het meerendeel der grachten ook
de nu gedempte Nieuwezijds Voorburgwal uit natuurlijke
beddingen zijn ontstaan en anderen die netjes recht zijn,
gegraven moeten zijn. De voorhaven van Edam heeft met
een haaksche bocht zuidwaartsch verbinding met de Pur
mer; de achterhaven heeft met een dergelijke knik noord-*
waartsch verbinding met het buitenwater naar MADE
LIER en naar OOSTHUYSEN. Blijkbaar zijn er van ouds-
