geknikte straat overbleef. Daarna werd de kerk afgebro
ken en het vrijkomende terrein bebouwd met een leelijk
schoolgebouw. Tevens werd de onderzijde van deni toren
door bemetseling onooglijk gemaakt. Deze geheele plek
verdient bestudeerd te worden om te trachten er weder
iets goeds van te maken.
Wanneer men een plein noodig had dempte men een
gracht. Een oud voorbeeld is de Kaasmarkt, een jonger
voorbeeld is de schoolspeelplaats aan 't begin van de
Achterhaven.
Wanneer een gebouw gemaakt moest worden zocht men
ergens een open plek om 't daarin te schuiven. Een oud
voorbeeld is de Luthersche kerk, nieuwe voorbeelden zijn
het bankierskantoor achter 't stadhuis en het schoolge
bouw dicht bij de Groote Kerk. Maar dat is geen stede
bouwkunst.
Al deze dingen zijn gebeurd met goede bedoelingen in
een tijd toen men de schoonheid van de stad nog niet zoo
op prijs stelde en zag zooals dit thans het geval is.
Aan het einde van de Voorhaven, juist buiten de oude
veste, staan terzijde van den weg de oude Joodsche graf-
steenen met Hebreeuwsche initialen, scheef gezakt wegens
het Joodsch ritueel dat verbiedt door rechtzetten van de
steenen de graven te ontwijden. Er hebben te Edam nooit
veel Joden gewoond en door de groote misdaad van den
oorlog zullen er nog minder overgebleven zijn. De af
rastering zal door den brandstofnood verdwenen zijn. Deze
historische plek verdient met een haag afgesloten te
worden; 't is geen openbare weg.
Niet ver vandaar, Zuidwaarts, staat Edam's laatste molen.
Deze dient in eere gehouden te worden, al was het alleen
als sieraad in 't landschap.
Er zijn reeds zichtbare teekenen van beter begrip. In
Edam zijn reeds een vijftal oude gevels met zorg gerestau
reerd. Er zijn onlangs drie nieuwe goedverzorgde gevels
gemaakt. Nabij de Speeltoren is de vlug versleten asfalt
weg vervangen door bestrating met baksteen. Er zijn te
Edam eene in de oorlogsjaren opgerichte vereeniging
130
