men, een gesneden deurkalf en een merkwaardige deur waarvan de bovenhelft niet alleen draaien kan doch ook aan de draaistaaf opgeschoven kan worden. Het huisje is gemaakt als een houten schip of men zou kunnen zeggen een houten schip wordt gemaakt als oudtijds een huis. Op een baksteenen voetstuk ligt een onderslagbalk waarop stijlen staan, die de moerbinten dragen, versterkt en ge schoord door sleutelstukken en karbeelen. De stijlen loo- pen boven den zoldervloer door en vormen daar het begin van de kapgebinten. Kinderbalken en vloerdelen voltooien de samenstelling welke geheel van eikenhout is, onge verfd. Vakken tusschen de stijlen welke niet met schot- werk gesloten zijn vormen de vensters, daarbij 't ontstaan van het hollandsche kozijn verklarend. Op den ledigen zolder ziet men in 't voorschot van den gevel een deur, voor het opsteken van vischgerei of dergelijke en als nooduitgang bij watersnood. In dit huisje - van de Ver- eeniging Hendrick de Keyser is nu een fabriekje met motoren, drijfassen en riemen, welke trachten het 16e eeuwsche samenstel uit elkaar te trillen. Het oudste baksteenen huis staat aan den Dam, het mu seumgebouw, dat door deze bestemming ook inwendig te bezichtigen is. De voorgevel is te beschouwen als een versteening van het houten huis. De zware houten stijlen en drempels zijn nu in steen uitgevoerd. De vormen van kraagsteenen, gevellijsten, pinakels en de slanke colon- netten opzij de wijzen op laat-gothische vormen, verwant aan de architectuur van de Latijnsche school tegen de Groote kerk. De versiering van de kraagsteenen der pilas ters met de Wapens van de Uitwaterende sluizen en van Karei V zeggen iets van den bouwtijd. Deze kunst is voor Edam „import'', gebracht door de kerkebouwers. Maar het geheele overige huis, de achtergevel en het beziens waardige binnenhuis is echte volkskunst. De achtergevel is van hoogroode (Leidsche) baksteen met houten kruis kozijnen, het inwendige met een voorhuis, een onderhuis met opkamer daarachter is een goed voorbeeld van het oud-hollandsche woonhuis dat door de benepenheid en de 122

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1948 | | pagina 120