door het polygonale stelsel, waarvan Montalembert
als de geestelijke vader moet worden beschouwd.
Hierbij werden de zijden van de veelhoek zelf ver
sterkt, terwijl de eenvoudiger vorm een doeltreffende
aanpassing aan het terrein in de hand werkte. De be
strijking der grachten voor elk front vond plaats
van uit zgn. caponnières, dit zijn in het midden der
frontzijden vooruitspringende kazematten. De 19e
eeuwsche verdedigingsvorm verschilde derhalve in
wezen weinig van de reeds eerder toegepaste stads
omwalling met muurtorens .„L'histoire se répète".
Bij de zeer groote, uit strategisch oogpunt bijzon
der belangrijke vestingen, welke een geheel leger
moesten kunnen herbergen, kwam tenslotte het
systeem van een ver vooruitgeschoven kring van
afzonderlijke linieforten in zwang. Hierbij kon de
uitvoering van de enceinte der kernvesting eenvou
diger blijven. De in den loop der 19e eeuw tot stand
gekomen stellingen van Amsterdam en Utrecht zijn
hiervan sprekende voorbeelden.
Ad 2. Nauw samenhangende met deze gewijzigde
inzichten op strategisch gebied, bracht de Renais
sance ook in zuiver aesthetisch-stedebouwkundig
opzicht een belangrijke vernieuwing van ideëen.
Met den Renaissancistischen stedebouw, welke vooral
in Italië aanvankelijk sterk in het teeken der zui
ver theoretische en streng geometrische ideaal-platte-
gronden stond, kwam een volmaakte synthese tus-
schen militaire en aesthetische eischen tot stand.
Eenerzijds trad hierbij het radiaal-conccntrische type
sterk op den voorgrond, waarbij de planindeeling
van de regelmatig-veelhoekige vestingstad werd
beheerscht door een ruim, centraal gelegen plein,
waarop straalsgewijze de naar de stadspoorten lei
dende straten uitmondden. Hierbij werd het bouw
terrein op ondoeltreffende wijze in een aantal gebro
ken bouwblokken verdeeld. Anderzijds het recht
hoekige type met zuiver rechthoekige bouwblokken
58
