Evenwijdig aan dit waterfront, doch op eenigen af
stand hiervan landinwaarts gelegen, vestigden zich
naderhand ambachtslieden en boeren op een bij wijze
van dijk opgehoogde strook gronds. Óp deze wijze
ontstond het enkelvoudige rivierdoro, dat derhalve
bestond uit een dubbele rij woningen, door een ach
terpad van elkaar gescheiden. Onze beide grootste
zeehavensteden Amsterdam en Rotterdam, evenals
de meeste onzer rivierdorpen, zooals bijv. Dordrecht
en Kampen zijn op deze wijze uit schamele visschers-
buurten ontstaan. Waar de rivier smal was, of haar
uitmonding gunstige tweezijdige vestigingsmogelijk
heden bood, werden veelal de beide rivieroevers
bezet, waardoor de nederzetting een min of meer
symmetrisch karakter verkreeg. Tengevolge van
deze dubbele breedte ter weerszijden van het water,
kon bij dezelfde oppervlakte met de halve lengte
worden volstaan. Uit zulk een compacte dubbele
visschersbuurt zijn steden zooals Gouda en Utrecht
ontstaan.
Van een enkelvoudig dijkdorp, dat zich over groote
lengte langs de rivier uitstrekt, geeft afb. 8 een
duidelijk beeld. Dit type is, als te verwachten valt,
vooral rijk vertegenwoordigd langs onze bedijkte
benedenrivieren in Zuid-Holland. Hun tegen
woordige economische structuur is evenwel geheel
anders dan de oorspronkelijke geworden, in het
genoemde voorbeeld n.1. overwegend industrieel.
De uiterlijke gedaante van dezen nederzettingsvorm
benadert het meest die van een flauw gebogen, den
rivierdijk volgend, lint bij de enkelvoudige en
die, van een langgestrekten rechthoek of ovaal bij
de dubbele rivierdorpen.
2. Het wierde- of kringdorp, dat voornamelijk in
beide Noordelijke provincies op tegen destijds
optredende overstroomingen kunstmatig gevormde
vluchtheuvels veelvuldig wordt aangetroffen. Deze,
op de daartoe in verkeersopzicht gunstig gelegen
35
