de weergang aan de buitenzijde over den muur heen
uitgekraagd (machicoulis). Hierdoor kregen de ver
dedigers de gelegenheid de aanvallers aan de voet
van den muur met kokende olie, brandende pek
of steenen door in de vloer uitgespaarde werpgaren
te bestoken.. De ommuring zelve werd op dubbele
boogschotafstand onderbroken door vooruitste
kende, ronde muurtorens, terwijl daartusschen
ter hoogte van den weergang somtijds nog klei
nere, halfronde uitkragingen of mezekouwen met
hetzelfde doel, nl. de bestrijding van de muurvoet,
werden aangebracht.
Uit deze in onze oogen primitieve strijd- en
verdedigingsmethoden blijkt derhalve, dat de toe
passing van het buskruit, alhoewel reeds vóór het
jaar iooo uitgevonden, in de oorlogvoering in de
vroege middeleeuwen nog hoegenaamd geen rol
speelde. Zulks houdt verband met het feit, dat de
samenstelling en bereiding ervan tot in de 13e eeuw
vrij goed geheim is gehouden. Slechts de raket of
vuurpijl werd reeds in de 13e eeuw toegepast. Eerst
na de geleidelijke toepassing van het nieuwe explo
siemiddel op het oude werpgeschut, in den loop der
14e eeuw, werd dit nieuwe vuur geschut bepalend
voor de geheele verdere ontwikkeling van de aan-
vals- en verdedigingstechniek, waardoor tenslotte de
oorspronkelijke middeleeuwsche ommuring haar
waarde als verdediging verloor.
Deze bij voorkeur cirkelvormige ommuring bood uit
een oogpunt van verdediging vele voordeelen; nl.
een gelijkmatige sterkte over den geheelen omtrek,
een zelfde mate van overzichtelijkheid bij een
met het oog op de hooge aanlegkosten belangrijke
minimale lengteontwikkeling en gelijken afstand
tot het middelpunt der stad. Fraaie voorbeelden
hiervan treffen wij aan in de bijna cirkelvormige
middeleeuwsche stadsplattegronden van Breda, Mid
delburg en Oldenzaal, terwijl de ovaalvormige plat-
23
