een ronde heuvel opgeworpen van bijna 70 M. basis diameter en bijna 16 M. hoogte. Op den platvor- migen top van dezen afgeknotten kegel verrees de eigenlijke burcht, welke uit niet meer dan een cir kelvormige, door een steenen ringmuur met weer gang en gekanteelde borstwering omsloten open ruimte van 33 M. binnendiameter bestond. Hier binnen vonden in tijden van gevaar de omwo nenden met hun vee een veilige wijkplaats. De weergang werd ondersteund door overwelfde nis sen, terwij! de kanteelen of tinnen naderhand van schietspleten werden voorzien. In hun algemeenen opzet vertoonden deze burchten derhalve groote gelijkenis met de vroegere hunne schansen, welke dan ook als het germaansche proto type van de versterkte wijkplaats moeten worden beschouwd. Ten Westen van dit burcht-eiland ontstond een woonbuurt, waaruit zich naderhand de stad Leiden heeft ontwikkeld. Deze burchtvorm is uit geschiedkundig stedebouw kundig oogpunt hoogst belangrijk, omdat zij op haar beurt het directe voorbeeld vormde voor de eerste steenen ommuringen der steden in de Middeleeuwen. Nadat de simpele omgrachting en omwalling met houten palisadeering op den duur onvoldoende was gebleken, gingen de voornaamste nederzettingen er toe over zich met zware steenen muren te omringen. Ook bij deze ommuurde stéden treffen wij, indien geen bijzondere terreinsomstandigheden daartoe noodzaakten, veelal een den cirkelvorm zoo zuiver mogelijk benaderenden ringmuur aan met weergang op overwelfde nissen en gekanteelde borstwering met schietspleten. Daar, waar de terreinomstandigheden den aanleg van een natte gracht aan de buitenzijde van de ommuring niet toeliet, werd niet alleen de ommu ring hetzij verdubbeld of verzwaard, doch tevens 22

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1947 | | pagina 22