sloof zijn houten versterkingshoeken, met zwaluwstaarten
in de stijlen ingelaten, aangebracht. Die versterkingshoe
ken vormen samen meestal een halven cirkel, soms een
flauwen boog.
De hamei is dus feitelijk een juk, de alleroudste vorm
onder de houtconstructies, een vorm, welke bij de oudste
boerderijen en woonhuizen werd gebruikt, dus door de
eeuwen is gewettigd. De 19de eeuw, die het ambachtelijk
inzicht hoe langer hoe meer verloor, werd eigenwijs, zocht
onder den invloed der opkomende ijzerconstructie andere
constructies voor de wipbruggen. Voor zoover zij dit in
andere materialen deed, is dit te billijken, maar te laken
is het, de houten hameipoort te gaan verknoeien. Toch
heeft zij dit bestaan. Onder de 38 houten ophaalbrug
gen over de nieuwe kanalen Zwolle-Deventer en Deventer—
Almelo, welke in 1859 werden opengesteld, heeft de con
structeur ter hoogte van het zwaartepunt der balans ijze
ren tappen aangebracht, draaiend in kommen, welke in
de hameistijlen zijn ingelaten. De balans ligt dus tusschen
die stijlen. De koppelsloof werd weggelaten, vervangen
door een lj/J duims ijzeren staaf, ook werden ijzeren
schoren aangebracht. Een armoedig geheel!
Toch was deze constructie, hoe leelijk ook, eerlijk; eer
lijker dan het inwendig, dus onzichtbaar versterken der
houten stijlen door ijzer, zooals gedaan is bij enkele brug
gen, o.a. te Alkmaar.
Bij de houten wipbrug worden de hameistijlen geschoord
door één, een enkele maal door een dubbele, ijzeren stang.
Constructief was dit noodig en droeg daardoor bij aan haar
karakteristiek. De constructeurs der eerste ijzeren bruggen,
die alles van de houten brug overnamen, behielden dan
ook de schoorstang. Ofschoon de magere stijlen der ijzeren
brug zoo'n stang wel behoefden om staande te blijven, be
hoort zij niet tot de karakteristiek der ijzerconstructie. Bij
de hedendaagsche op zichzelf staande, forschere hamei
stijlen is de stang dan ook verdwenen.
Vervolgens de priemen. Bij de oude bruggen werd het
67
