Bij deze forsche behandeling behooren forschere afmetin
gen ook die der balans. Ofschoon monumentaal, heeft
deze brug toch iets te veel. Het 17de eeuwsche type is ge
zonder, daardoor eenvoudiger, machtiger. Alkmaar telt
onder zijn 83 bruggen er gelukkig nog 9. Zoodra er maar
iets aan de, tot den uitersten eenvoud in structuur terug-,
gebrachte constructie wordt toegevoegd, verliest zij aan
charme. Dit leerde ons de Morschbrug over den Singel voor
de Morschpoort te Leiden; zij was de eenige houten wip-
brug, welke Leiden nog bezat. Haar hamei had niet den
poortvorm, miste den boog, doch was een juk bestaande
uit twee stijlen, verbindingsbalk en schoren. Deze nu was
te druk geprofileerd. Bovendien stonden er op het midden
der balans twee korte stijltjes, waarover naar weerszijden
een trekstang schuin naar de uiteinden der „priemen"'
zooals in het Friesch de beide balken karakteristiek
heeten liepen. Dit ter versterking der balans aange
brachte toestel verfraaide het geheel niet. De ambachts
man van vroeger zou daar beter raad op hebben geweten.
Hij zou den balk „gewapend" hebben, dat istwee houten
balken door tandingen in elkaar gewerkt en opgespied.
Deze constructie is geheel in het vergeetboek geraakt.
Een nog machtiger indruk wekkend, feller van lijn werkend
type is de dubbele wipbrug. Die fellere lijnwerking ont
staat hierdoor: de klap der enkele wipbrug rust op beide
landhoofden; neergelaten is zij dus een balkbrug, ligt ho
rizontaal. De beide klappen der dubbele wipbrug daar
entegen zijn hefboomsarmen. Elk op zich zelf zou dus veel
sterker moeten zijn. Zouden zij beiden den last dragen,
dan behoefden zij niet zwaarder van afmetingen te wor
den. De ambachtsman vond er dit op: hij richtte de klap
pen iets schuin naar boven en liet hen tegen elkaar steu
nen. Door de belasting in het midden doorbuigend, knellen
zij zich tegen elkaar vast. Waar de balans met de klap
evenwijdig loopt zij vormen met de hamei en de kettin
gen een parallelogram priemen in de balken der balans
ook schuin de lucht in.
62
