steen overwulfd, het evengroote brugje over de Baangracht
tot ijzeren balkbrugje vermaakt, terwijl zij beide evenveel
krijgen te dragen!
Eenvoudige, doch intieme voorbeelden van waterpoort bie
den de „Boerentoom" te Enkhuizen, gebouwd omstreeks
1600 (Afb. 72) en de „Monnikendam" te Amersfoort, ge
bouwd einde 15e eeuw. (Afb. 73). Al zijn zij niet zoo rijk
als de „Waterpoort" te Sneek, toch zijn deze bescheiden
exemplaren ons lief.
Vóór het intreden der Renaissance in ons land, dus vóór
rond 1550, was niet alleen zoo'n waterpoort overbouwd,
op vele bruggen in de steden vond men huizen, ook wel
kleine bidkapellen; op de oude „Bolbrug" te Leeuwarden
stond zelfs aan de eene zijde de Schandpaal, aan de an
dere zijde het „Korenmetershuisje". Die bebouwingen der
bruggen zijn verdwenen. Op het eenige, ons bewaard ge
bleven geval: de Vischmarkt op een brug te Leiden, wees
ik reeds.
Wij bekijken de oude prenten, waarop die bebouwde brug
gen zijn afgebeeld, met een romantisch oog. Onze voor
vaderen waren echter nuchtere, zakelijke menschen. Uit
oude acten blijkt, dat uit de huur dezer bouwsels de onder
houdskosten der brug werden bestreden. Gelukkig is de
Dienst der Bruggen te Amsterdam bij verscheidene harer
bruggen in de nieuwe stadswijken tot gedeeltelijke bebou
wing overgegaan. De brug en de inkomsten worden er be
langwekkender door. Bij de bebouwing der bruggen pas
ten de gemetselde borstweringen. Toen met de Reformatie
de beelden en kapelletjes werden verwijderd, verdwenen
ook die borstweringen. Wij zagen dat in Amsterdam hou
ten leuningen werden geplaatst, welke pas na 1661 door
ijzeren leuningen werden vervangen.
116
