„andere die hem sullen employeren te dienen tot rede-
„lijcken pryseGegeven in 's Gravenhage den len Oc-
„tobris 1596."
In dit laatste octrooi wordt niet gesproken van reeds be
staande oorgaten. Ik wil niet verder ingaan op de eigen
aardigheid, dat met zoo'n klein verschil van tijd de Staten
Gen. tweemaal hetzelfde octrooi hebben verleend, noch op
het twistgeschrijf aan wien van beiden de eer der vinding
toekomt. Voor ons is van belang, hoe zulk een oorgat er
uit zag. Noch in de octrooien, noch uit eenige beschrijving
van Amsterdam vernemen wij iets over de constructie,
behalve uit twee boeken, waarin gravuren er van voor- t
komen. Het tweede is het in 1735 door Carl Chr. Schramm
te Leipzig uitgegeven boek, den titel dragende: „Histori-
scher Schauplatz in welcher die merkwürdigste Brücken
vorgestelt und beschrieben werden". Zulke lang
ademige titels zijn typeerend voor den tijd!
In dit groote dikke boek zijn allerhande bruggen uit vele
landen verzameld. Over Holland vinden wij een korte ver
melding van enkele bruggen in Leiden, Deventer en nog
een paar plaatsen, een wat uitgebreider beschouwing over
Amsterdam als stad der bruggen. Wij lezen het volgende:
„In Holland, besonders zu Amsterdam, sind die Aufzieh-
„briicke nicht selten, woselbst es viele Kanale giebt. Es
„theilen sich solqher in der Mitten, das ein Schiff mit sei-
„nen Seegeln, ohne Hülfe eines einziger Menschen, so
„oben stehen darf, hindurch passieren kan, diese nennen
„sie Dorgaten, weil sie sich, sobald nur ein Mastbaum an
„sie stösset, von selbst offnen, wie die Abbildung deut-
„licher weiset, dergleichen Aufziehbrücken finden sich
„sonderlich an der Oud-Nieuwe- und Rapenbrug, inglei-
„chen an der neue Brücke über das Wasser unten an dem
„Yestrohme, in der grossen Brücke unter welchen die
„Brücke bei dem West Indische Hause vor andern zu be
merken".
Dit proefje geeft een beeld van den stijl, waarin het boek
is geschreven. Hier is geen technicus aan het woord, doch
Dit werk is in de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam.
103
