Een ander euvel, waartegen vooral het Gemeentelijk
bouwtoezicht te Amsterdam met succes is opgetreden,
is de radiostok. Het behoort tot de gewoonten van den
stadsbewoner om op de daken der huizen stokken aan
te brengen voor radio-antennes en deze bij verhuizing
achter te laten. Indien van Gemeentewege niet wordt
opgetreden, blijven de stokken en draden op de daken
en ontsieren de omtreklijnen der huizen. Met wat goe
den wil kunnen vrijwel alle radiomasten weg en kunnen
de ontvangdraden aan de binnenzijde der bouwblokken
aangebracht worden. In enkele jaren deed te Amster
dam de dienst van het Gemeentelijk bouw- en woning
toezicht, ten voorbeeld aan de technische diensten in
andere gemeenten, 500 km straatwand reinigen van
radio-ongerechtigheden, waarbij 50.000 radiostokken
van velerlei afmeting en overeenkomende „kunstvoor
werpen" van de daken verdwenen. Dat geschiedde niet
met bevel of geweld, maar met beleid. Slechts in en
kele gevallen moest eenigermate opgetreden worden.
Duizenden ontsieringen werden vanwege de huiseige
naars na de eerste kennisgeving verwijderd.
Van Gemeentewege wordt op vele plaatsen onheil ge
sticht door een te groot ontworpen uitbreidingsplan,
dat de bebouwing langs de buitenwegen bevordert. Hier
door ontstaat de „lintbebouwing", die maakt dat in het
overigens open landschap langgerekte rijen huizen ko
men. De buitenwegen gaan dan lijken op stadsstraten.
Nieuwe huizen behooren in een dorp te komen zoo dicht
mogelijk bij kerk en gemeentehuis, zooals oudtijds ge
schiedde, maar niet een uur gaans langs den grooten
verkeersweg.
Het is van de Gemeentebesturen zoo onverstandig om
niet op te treden tegen ontsieringen en niet mede te
helpen de schoonheid te bevorderen of de oude bouw
werken te behouden of te herstellen. Want wanneer de
schoonheid afneemt en de bezienswaardigheden ver
dwijnen, komen de vreemdeling en de toerist niet meer.
71
