Maar er is in stad en dorp en landschap meer te res-
taureeren dan alleen oude bouwwerken. De leelijke
reclameborden, die alom het land ontsieren, dienen op
geruimd te worden. De provinciale besturen hebben
alle een reclameverordening gemaakt, die alleen van
toepassing is op het landelijk deel der gemeenten. Tal
van dorpen zijn zoo open gebouwd, dat deze geheel
als landelijk gebied beschouwd worden. Daardoor blij
ven over de bebouwde kommen der gemeenten, die dan
ook alles krijgen. Daar dient opgetreden te worden,
niet alleen met een verordening tegen de ontsierende
reclame, maar door overreding en tact. Wanneer de
dorpskruidenier geen koffie en thee meer te koop
heeft, kunnen de betreffende reclameborden gerust van
zijn pui verwijderd worden, als er maar geen andere
voor in de plaats komen.
In den strijd tegen de ontsierende reclame in de stad
gaf het Gemeentelijk bouwtoezicht van Amsterdam
steeds het voorbeeld. Om te beginnen trad deze gemeen
telijke dienst, in samenwerking met de stadsreiniging,
sedert 1935 daadwerkelijk op met een stoomtoestel,
waarmede duizenden papieren, die op muren geplakt
waren, verwijderd werden. Verder werd leiding gegeven
door enkele muurvlakken die voor reclame geschikt
zijn, daarvoor beschikbaar te stellen; zoodoende wordt
het wilde aanplakken van biljetten voorkomen. De
reclame aan de huizen is aan bepaalde regelen gebon
den, hetgeen in hoofdzaak beteekent dat niets gemaakt
kan worden op het gebied van reclameborden, licht
reclame en dergelijke zonder goedkeuring van bouw
toezicht en schoonheidscommissie. Wanneer men ziet
hoeveel ontsieringen, ondanks de vérstrekkende gemeen
telijke bemoeiingen, nog worden aangetroffen, dan
eerst blijkt hoezeer de gansche stad bedorven zou zijn
door ontsierende reclame, wanneer er op dit gebied
geen verordeningen waren. Hoe erg het worden kan
zonder optreden van overheidswege, is elders te zien.
70
