HOOFDSTUK IV
HEEMSCHUT IN DE PRAKTIJK.
DE SCHOONHEID VAN DORP,
STAD EN LAND
In aansluiting op de voorafgaande hoofdstukken kan
thans iets worden medegedeeld over de practijk van het
Heemschutwerk, in de eerste plaats over het behoud en
de herstelling van oude bouwwerken, evenals van losse
voorwerpen, die mede tot de nationale monumenten van
geschiedenis en kunst behooren.
Dit kan het best overzichtelijk gemaakt worden door
iets te vermelden over de geschiedenis van dit vraagstuk,
om daarna de verschillende stadia van bewaring onder
oogen te zien. Hiervan blijkt de bedoeling het best uit
de Fransche benamingen*) van opvolging: la conser-
vation, la réparation, la reconstruction, la restauration.
Dit is niet zoo eenvoudig als het er uitziet. De ervaring
heeft veel moeten leeren. Vooral de teleurstellingen
hebben tot waarschuwende voorbeelden geleid. Het ge-
heele vraagstuk, dat nu een bepaald niveau heeft be
reikt, zal door de jaren nog wel hooger opgevoerd kun
nen worden. Hiervoor zal onvermoeide samenwerking
noodig zijn van de kunsthistorici, die steeds meer in de
geschiedenis der monumenten en van hun meesters door
dringen, van de archeologen die door bodemonderzoek
in de geschiedenis boren, van de bouwmeesters, die de
Door de boekwerken van den grondlegger van het restauree-
ren, den Franschen bouwmeester M. Viollet-le-duc, vooral zijn
Dictionnaire raisonné de 1'architecture frangaise duXIeauXVle
siècle, heeten aan de dorpskerk de beeren of steunbeeren:
contreforten, de stijlen en het maaswerk van de vensters: mon-
tants en traceering. Daardoor is repareeren en restaureeren iets
anders dan de vertaling: herstellen.
51
