INLEIDING
Het stadje Zaltbommel, op den linkeroever van de Waal,
aan den spoor- en autoweg van Utrecht naar 's-Hertogen-
bosch, is zeer oud. In 1930 telde het 3861 inwoners. Het
bezit een haven en de bewoners leven van nijverheid:
metaal-, knoopen-, tabak- en sigarenindustriescheepsbouw
boekdrukkerij enz. Zoo zegt in zakelijke termen de Algemeene
Encyclopaedie.
Die kleine vierduizend inwoners zijn trotsch op hun indus
trie, ze zijn er trotsch op dat hun stadje zeer oud is en ze
zijn ook zeer trotsch op zijn historische schoonheid. We
weten het wel, wij Bommelaars zijn chauvinistisch, wij ken
nen de groote aantrekkingskracht van dat groepje groote
en kleine huizen rond de grijze kerk, besloten binnen haar
wallen en we dragen de bewoners een warm hart toe. Wij
zijn ons bewust van de bijzondere sfeer van deze kleine stad
en in die stemming vooral schuilt haar historische schoonheid.
Maar ook voor den vreemdeling kan die stemming voelbaar
worden. Wanneer hij vaart op de breede, rustig voortglij
dende wateren van de Waal, kan het tinkelen van spelende
klokken op een marktdag hem lokken en de gedachte wekken
om aan wal te stappen en binnen te gaan door de kleine poort
tusschen de huizen. Zoo verging het zelfs den grooten
componist Franz Liszt, toen hij voorbij Bommel voer en
Leenhoff, de klokkenist, hem verleidde om voet aan wal
te zetten en te onderzoeken, welke rustige en blijmoedige
geest zich daar uitzong over de roode zonbeschenen daken.
Ook in den laten avond, wanneer de zon ondergaat en de
rose wolkjes zweven in een hoogen watergroenen hemel,
kan de stad zijn illusies weven om den naderenden vreem
deling. Te voet komt hij uit het zuiden, tusschen de weel
derige weidenbloemen bloeien langs den slootkant van den
smallen landweg, nog enkele late vogels zingen hun afscheid
aan den dag en daar voor hem ligt de hooge boomenwal.
Niets is van het stedeke te zien als de fijn gelede toren,
met zijn gouden wijzerplaten aan den top, en enkele diep-
9
