De nieuwe Munster-, St. Maarten- of Domkerk werd
herhaalde malen door branden geteisterd en dan weer
hersteld of opgebouwd; in 1023 wijdde bisschop Adel-
bold de door hem herstelde (of gebouwde) kerk plechtig
in en deze Domkerk werd voortaan St. Adelbolds Dom
genoemd. In 1253 legde een groote brand een belangrijk
deel van de stad in de asch en ook de toren van Adel
bolds Domkerk werd ernstig beschadigdthans werd be
sloten deze kerk door een geheel nieuwe Domkerk te
vervangen, en in 1254 legde bisschop Hendrik van Vian-
den den eersten steen voor den bouw van de tegenwoor
dige Domkerk. Aan deze kerk werd gebouwd tot 1516 en
zelfs toen was zij nog niet voltooid; er waren dan ook
nooit meer dan 12 arbeiders tegelijk bij den bouw aan
deze kerk betrokken.
De Domkerk en de Salvatorkerk waren hoofdkerken,
kapittelkerken; de geestelijken van een kapittelkerk, de
kanunniken, hadden niét slechts geestelijke macht, maar
zij oefenden ook wereldlijke macht uit over het gebied,
dat om hun kerk gelegen was. Dit gebied, de immuniteit,
was immunis, bevrijd, van alle gezag der stedelijke over
heid. De immuniteit was meestal omgeven door een sloot
en muur en vormde dus ook uiterlijk een volkomen zelf
standig gebied in de stad. De immuniteiten van de Dom
en van de Salvatorkerk lagen naast elkaar en zij strekten
zich slechts uit over een klein gebiedbij de stichting van
deze kerken leefden de kanunniken nog gemeenschap
pelijk en men had geen rekening gehouden met den bouw
van afzonderlijke kanunnikenhuizen om de kerk. De
immuniteiten van de later gebouwde kapittelkerken, de
Pieters-, Jans- en Mariakerk besloegen veel grooter ter
rein, zoodat hier rijkelijk plaats was voor de afzonderlijke
woningen van de geestelijken. De eenzame pleinen van
deze immuniteiten vormden een scherpe tegenstelling met
de drukke bedrijvige pleinen en straten van de handels
stad, die bij het geestelijke gebied ontstaan was.
Reeds in de vroege Middeleeuwen hadden zich langs
de oevers van den Rijn verschillende handelswijken ont
wikkeld om een eigen parochiekerk. De oudste van deze
11
