vloot beheers chte een tijd "tang den toegang tot de Oost
zee- De belangrijkste gewesten waren de zeegewesten Hol
land en Zeeland; de landgewesten bleven meer op den
achtergrond. Terwijl Amsterdam herhaaldelijk zijn gren
zen moest uitleggen, om de toenemende bevolking op te
nemen, bleef Utrecht binnen zijn Middeleeuwsche stads
grachten (singels) beperkt.
Na Spanje streefde Frankrijk naar de hegemonie over
Europa en ook deze staat wilde het zoo belangrijke mon-
dingsgebied van Rijn, Maas en Schelde beheerschen. In
1672 trokken de Fransche, Munstersche en Keulsche troe
pen ons land binnen; omdat de uitoefening van den
Roomsch-Katholieken godsdienst in de Republiek nog
steeds verboden was, voelden vele Roomsch-Katholieke
Nederlanders meer voor het Roomsch-Katholieke Frank
rijk dan voor de Republiek. De vijanden bezetten vele
gewesten en de Fransche troepen trokken Utrecht binnen
de Calvinisten moesten de Domkerk aan de Roomsch-
Katholieken afstaan en tijdens een processie bleek duide
lijk de pro-Fransche stemming van vele Roomsch-Katho
lieke inwoners. Voor één van hun huizen hing zelfs het
Fransche wapen uit met het onderschrift: „Juicht, Lode-
wijk zegepraalt". Intusschen verarmde de Utrechtsche
burgerij door de vele schattingen, die haar door de Fran
sche bezetting werden opgelegd.
In het eind van 1673 trokken de Fransche troepen uit
Utrechtvolgens de overlevering zou de commandant tot
enkele burgers bij zijn heengaan gezegd hebben„Dankt
God, dat wij hier vandaan gaan en bidt dat wij nooit
terugkomen.'' De vier gewesten, die den tegenstand tegen
den vijand hadden volgehouden, Holland, Zeeland, Fries
land en Groningen wenschten de drie bevrijde gewesten
Overijsel, Gelderland en Utrecht niet aanstonds als gelijk
gerechtigde gewesten te erkennen. Tenslotte werden ze
wel weer in de Unie toegelaten, maar nadat hun regee-
ringsreglementen waren opgedrongen, waarbij hun regee
ring volkomen afhankelijk werd van den stadhouder.
Hierdoor hing het voortaan te Utrecht van den stad
houder af, wie er burgemeesters, schepenen en vroed-
21
