bouw er midden op beteekent een breuk met de
middeleeuwen, die altijd, bewust of onbewust, het
gesloten stadsbeeld hadden gezocht. De ommuring
van de oude stad had geen nut meer, de vesting
neemt haar plaats in. Daarmee wordt de militaire
ingenieur naast den architect, dikwijls boven den
architect, de leiding gevende figuur bij het opma
ken van het stedebouwkundige plan. Het is geen
wonder dat ten onzent juist Simon Stevin omstreeks
1600 over de ideale stad schreef, want zijn Sterck-
tebouwing was het bekende handboek voor de mi
litaire ingenieurs van zijn dagen. De italiaansche
„manier", die we voortaan in elke cultuuruiting
terugvinden, wordt ook in den stedebouw aanvaard.
Uiteraard vertaald, minder gracieus, misschien
wat droger, maar duidelijk geïnspireerd op het
italiaansch-fransche voorbeeld. Het is geen won
der, dat in dezen tijd de grondslag voor het bou
wen van dorpen en steden gezocht wordt in het
strak geometrische systeem en de eenvoudige ge
talverhoudingen, ook voor die dorpen, die geen
enkele strategische beteekenis hadden. Borsele is
er een voorbeeld van. Zeker niet het beste en waar
schijnlijk niet het eerste, maar toch is het belang
rijk als cultuurdocument. Immers het getuigt in
zijn overzichtelijk schema, zijn simpele verhoudin
gen en zijn haast verwrongen ligging, van een vas
ten vormwil, die voortgekomen is uit een levens
houding die we gewoon geworden zijn met den
naam Renaissance aan te duiden. De nieuwe tijd
had perspectieven geopend die wijder reikten dan
