Hoe komt dan de kerk in het midden van deze
dorpen te staan, op de plaats waar in de oudste
burchten geen gebouwen waren en wellicht la
ter het kasteel stond. Een enkele keer vinden
we in het frankische gebied nog boerderijen
die op de kerk georiënteerd zijn. In de dorpen
zijn de perceelen langs de ringstraat smal en
opvallend diep. De huizen, die voor het meeren-
deel uit de achttiende eeuw dateeren, staan met
hun langsgevels naar de straat. Oude gravures
toonen een minder uitgesproken voorkeur voor
deze bouwwijze. Daar zien we topgevels, die alle
ouder zijn dan de langsgevels. Is er over hun oor
sprong weinig vast te stellen, over hun ontwik
keling weten we niet veel meer.
Oneindig gevarieerd en altijd soepel in haar ge
stalte is deze dorpsvorm toegepast, telkens anders
en altijd als vanzelf voortgekomen uit de struc
tuur van het omliggende landschap. Ze zijn ge
legen op natuurlijke of kunstmatige ophoogingen
en hun vorm vloeit vanzelf voort uit de toevallige
22
k^oud(zl<e:rl<S2
