70
geestelijke wij al eerder hebben gememoreerd, toen wij over
het St. Salvators Hofje in de Steenstraat spraken.
Thans rest ons nog een bezoek aan den Zuidoosthoek van
de stad, aan het Levendaal en omgeving. Deze straat is na
de demping onwezenlijk breed geworden en de lage huizen
staan niet in verhouding tot de breedte van de straat.
Ter rechterzijde verrijst, voorzien van een in 1897 ver
nieuwden gevel, het Hofje Bethlehem, oorspronkelijk
bestemd voor Doopsgezinden van de Waterlandsche ge
meente. Dit hofje dateert, blijkens het opschrift boven het
zandsteenen poortje, dat in den modernen gevel is geplaatst,
van 1631. In deze inscriptie staat ook te lezen „Den Hovck-
steen', onder welke benaming het hofje veelal bekend is
en die ontleend is aan eenige plaatsen uit de Heilige Schrift,
waarin te lezen staat „De steen, dien de bouwlieden hadden
verworpen, is hoeksteen geworden".
Het binnenste van het gebouw is nog geheel intact geble
ven (afb. 19). Het hofje is gesticht door den koopman
Gerrit Frankensz. van Hoogmade, wiens „gemoet daar toe
porrende was". In 1630 stelde Van Hoogmade voor het
door hem beoogde doel het noodige materiaal ter beschik
king.
Ik ben thans welhaast genoodzaakt van Leiden met zijn
vele intieme en fraaie hofjes afscheid te nemen, maar één
hofje is er nog, gelegen aan de 4de Binnenvestgracht No. 7
aan het einde van het Levendaal, dat éénig in zijn soort is.
Aan de buitenzijde vertoont het slechts blinde muren en
een eenvoudig versierd gebouwtje, waarin een poortje met
zandsteenen deuromlijsting en eenig loofwerk. Een geschil
derd, zesregelig opschrift, deelt ons mede, dat we zijn aan
geland bij het in 1666 gebouwde Tevelingshofje. Dit nu is
niet het merkwaardige, maar het bijzondere worden we
eerst gewaar, als we door de poort zijn gegaan en ons be
vinden in het binnenste van deze stichting. Doordat het
gebouw werd opgetrokken in een knik van de 4de Binnen
vestgracht, kreeg de bouwer de opdracht om op een ter
rein, dat den vorm van een parallelogram had, een hofje te
bouwen, en hij kon dit alleen doen door letterlijk alles aan
