toegankelijk zijn, terwijl het bestuur berust in handen van
de familie van den stichter of andere, door het reglement
aangewezen personen.
Al in zeer vroegen tijd zijn dergelijke particuliere arm-
huisjes tot stand gekomen. Een voorbeeld is het Hofje „de
Bakenesser Kamer" te Haarlem, dat in 1395 door Dirk van
Bakenes gesticht werd ten behoeve van oude vrouwen en
dat thans in het middelpunt der belangstelling staat, omdat
het een restauratie zal ondergaan; hetgeen deze zeer oude
stichting dan ook overwaard is!
Van dergelijke hofjes van zeer hoogen ouderdom zijn nog
enkele andere voorbeelden aan te wijzen; in Haarlem zijn
er thans nog drie hofjes uit de 15de eeuw. In Leiden was
het Jerusalemshofje reeds in 1467 gesticht; het oude Sions-
hofje dateert van 1480. Het is nauwelijks noodig er op te
wijzen, dat de bewoners van deze oude hofjes den Katho
lieken Godsdienst beleden, waardoor de aanwezigheid
van de hier en daar in de hofjes voorkomende kapelletjes
verklaarbaar wordt.
De oudste, thans nog in wezen zijnde hofjes, bestaan uit
huisjes, welke rondom een binnenplein gebouwd, van de
straatzijde toegang hebben door een poort en derhalve
eenigermate een beslotenheid vormen. Het is niet twijfel
achtig, of deze vorm zoowel als de naam „hofje" zijn ont
leend aan de Begijnhoven, welke van zeer ouden datum zijn.
Begijnen vormden de oudste wereldlijke vrouwenvereni
gingen, die zich geheel aan den Godsdienst wijdden; in den
regel voorzagen de aangesloten vrouwen door handenarbeid
in haar bestaan. Deze vereenigingen ontstonden reeds in de
12de eeuw; zij verspreidden zich van de Nederlanden uit
over Duitschland, Italië, Bohemen en Polen, ja zelfs tot in
Spanje werden zij aangetroffen. Deze begijnen nu woon
den in zoogenaamde begijnhoven, bestaande uit kleine huis
jes, die rondom een plein gebouwd waren. De meest bekende
begijnhoven zijn thans nog die te Brugge en te Lier in
België, die door een Maurits Sabbe of een Felix Timmer
mans tot middelpunt van een romantisch verhaal zijn ge
kozen en die veel schilders door hun schoonheid geboeid
9
