één zaal den maaltijd nuttigen, maar aangezien ze alle in
afzonderlijke huisjes wonen, is het karakter van hofje toch
overwegend en ik heb gemeend ook deze stichtingen hier
een plaats te mogen geven.
In ouderdom en omvang gaat het Heilige Geestgasthuis,
gelegen in de Pelsterstraat, hierom ook wel Pelster gasthuis
geheeten, voorop. Het is inderdaad van zeer hoogen ouder
dom; het juiste jaar der stichting staat niet vast, maar wel
weten wij, dat het kerkhof naast de bijbehoorende kapel
in het jaar 1267, op last van Paus Clemens IV, door den
bisschop van Utrecht gewijd werd.
Ondanks tegenslagen is dit hofje, als ik het zoo mag noe
men, tot een der grootste van ons land uitgegroeidhet bezit
niet minder dan drie binnenplaatsen, die van elkander ge
scheiden zijn door aardige poortjes of gangetjes, ja zelfs
is er tegenwoordig nog een vierde binnenplaats, die rondom
met moderne huisjes is volgebouwd. De voorgevel aan de
Pelsterstraat is in de tweede helft der vorige eeuw geheel
vernieuwd en biedt niets aantrekkelijks; de achteruitgang
aan de Nieuwstad vertoont een aardig Toscaansch pilaster
poortje, dat in 1636 gebouwd of hersteld is en in 1724 is
vernieuwd. Ook op de binnenplaatsen treffen we ver
schillende bekoorlijke poortjes aan, alsmede steenen met
jaartallen en opschriften; kortom, het geheele complex is
zeer aanlokkelijk en het ronddolen wel de moeite waard.
De kapel, welke loodrecht op de richting van de straat staat
en het gasthuis aan de Noordzijde begrenst, is in het jaar
1600 voor den Hervormden eeredienst ingericht; zij is,
blijkens een inscriptie, in 1773 en 1774 vergroot en gewij
zigd en het orgel vernieuwd en is thans in gebruik bij de
Vrijzinnig Hervormden. In de regentenkamer is nog een
Lodewijk XV schoorsteen te bewonderen met een naamlijst
der regenten of „voogden" sedert 1381. Het gasthuis biedt
voor niet minder dan circa 80 personen, zoowel mannen
als vrouwen, onderdak.
Eenige overeenkomst met dit gasthuis vertoont het Geer-
truids- en Peper gasthuis in de Peperstraat, maar het is
architectonisch belangrijker. Ook hier wordt meer dan
92
