Kenmerkend vooral is de westelijke koorsluiting, die bij
de O.L. Vrouwekerk in een westbouw is opgelost, in den
vorm van een dwarsen rechthoek, welke volkomen het
uiterlijk heeft van een hoogen, sterken burchtmuur zonder
toegangen.
De westbouw is bij een deel der Limburgsche Romaansche
kerken weinig samenhangend met het grondplan en heeft
slechts een zuiver afsluitende beteekenis. Wanneer de west
bouw echter in drie deelen verdeeld wordt, zooals dat o.a.
hij de St. Servaaskerk het geval is, ontstaat een meer orga
nisch verband met het geheel, omdat het middelste gedeelte
ervan dan overeenkomt met de middenbeuk en als voor
hal of narthex dienst doet. In dit laatste geval fungeeren
de zijwaartsche ruimten van den westbouw als zij portalen
en correspondeeren dus met de zijbeuken; boven de zij-
ruimten van den westbouw zijn dan de flankeerende torens
opgetrokken.
Bij de O.L. Vrouwekerk is de Maaslandsche westbouw met
uitsluiting van het in de 12e eeuw gewijzigde bovengedeelte
nog in zijn meest rudimentairen vorm aanwezig. Deze west
bouw, die hier reeds als een westelijke koorsluiting is be
doeld tegenover de domineerende oostpartij van kruising
en koor en, zooals gezegd, geheel het uiterlijk heeft van
een hoogen en krachtig oprijzenden, trotschen burcht,
komt in een dergelijken vorm ook voor bij de „églises for-
tifiées" in Frankrijk en de „Wehrkirchen" in Duitschland.
Het oudste gedeelte van den westbouw der O.L. Vrouwe
kerk kan omstreeks het jaar 1000 gesticht zijn. Uitwendig
bestaat hij uit een ouderen onderbouw van kolenzandsteen
en een jonger bovengedeelte van mergel met laat-romaan-
sche motieven uit de jaren 1170—1190. Inwendig werd hij
vermoedelijk omstreeks 1175 op het schip geopend.
De westbouw is opgetrokken van ruwe blokken kolenzand
steen in ongelijke lagen. Vóór de reeds genoemde restau
ratie van 1887—1917 was de hoogte, gemeten van den grond
tot den nok van het met leien bedekte dak 33 m. Het ervoor
gelegen plein, waar eens een kapittelschool stond en waar
in de Middeleeuwen de mysteriespelen werden opgevoerd,
49
Maastricht. 4
