Terwijl vele andere Zuid- of Noordnederlandsche steden
nog kleine dorpen of althans onbelangrijk waren, nam
Maastricht reeds vroeg toe in welvaart, macht en aanzien.
De St. Servaas- en O.L. Vrouwekerken groeiden uit tot
machtige bouwwerken en naast hen rezen de vele spitsen
ten hemel van de Gothische kloosterkerken en kapellen.
In het gebied tusschen Namen en Roermond ontstond de
kunst van de Maasgouw, de Maaslandsche kunst, die in de
12e en 18e eeuw een hoogen bloei bereikte. De beeldhouw
kunst schiep rijk versierde kapiteelen en kerkportalen,
nadat de bouwkunst in de gewijde ruimten der kerken
weidsche mogelijkheden voor kunstenaars geschonken had.
De goud- en edelsmeedkunst vierde zijn hoogste ambachte
lijke triomfen in kunstzinnige reliekschrijnen, doopvonten,
retabels en dyptieken. In schrijf scholen werkten verluchters
aan de schoone randversieringen en miniaturen van hand
schriften. Ivoorsnijders wrochtten er hun schoone dyptie
ken en de kapiteelornamentiek en steenplastiek werd er
met nijvere liefde voor de kunst beoefend in werkplaats
of atelier. En dit alles is vooral van toepassing op Maas
tricht, want deze stad heeft reeds in de 12e eeuw twee
beeldhouwersateliers gekend, waaraan de kapiteelen en
reliëfs der O.L. Vrouwekerk en St. Servaas worden toe
geschreven, alsmede apostel- en andere reliëfs uit de ker
ken van St. Odiliënberg, Luik en Trier.
In Maastrichtsche scriptoria werden de rijk verluchte hand
schriften geschreven, die thans in de buitenlandsche musea
en bibliotheken van Brussel, Londen en Berlijn te pronk
liggen. Hier leerde Jan van Eyck de miniatuurschilder
kunst kennen en dichtte Hendrik van Veldeke het oudste
bekende Nederlandsche heiligenleven. Godefroid de Claire
leverde reeds omstreeks 1160 voor de St. Servaaskerk de
vermaarde reliekschrijn, de z.g. „Noodkist" en tegelijk
bloeide in deze streken de goud- en edelsmeedkunst met
een kunstenaar als Reinier van Hoei. En wanneer wij de
goud- en edelsmeedkunst noemen, denken wij tegelijkertijd
aan de ivoorsnijkunst, die de eerstgenoemde kunst zeer be-
invloed heeft.
18
