enceinte gevormd door een veelhoek met op de hoeken
vijfhoekige bastions. Later ontstond hier het oud- en ver
volgens het nieuw-Nederlandsch systeem, dat ontwikkeld
werd door den beroemden vestingbouwkundige Menno van
Coehoorn en dat zich van het oude stelsel o.a. hierin on
derscheidt, dat de bastions nog grooter en zwaarder wer
den aangelegd, de bastionsflanken loodrecht op de defen-
sielijnen staan en het geschut in meerdere verdiepingen
gedekt kon worden opgesteld.
Het is hier niet de bedoeling om de ontwikkeling in den
bouw der verschillende vestingwerken van een steeds zoo
sterk omstreden stad als Maastricht te schetsen, te meer
daar meestal de oudere versterkingen steeds weer opnieuw
door andere vervangen werden en bijna ook geheel ver
dwenen zijn, althans bovengrondsch. Toch willen wij hier
even terloops op het volgende wijzen.
Na de bekende inname van 1632 door Frederik Hendrik
werd Maastricht geheel volgens de eischen der moderne
versterkingskunst ingericht en bevestigd. De vestingwer
ken werden echter grondig veranderd na de verovering der
stad door Lodewijk XIV in 1673, toen niemand minder
dan Vauban deze nieuwe veranderingen leidde. Alleen de
namen der buitenwerken, zooals „Le Roy", „La Reine"
enz. zijn uit dien tijd overgebleven. Verder is van de wer
ken in de eerste helft der 18e eeuw aangelegd, niets in
ongewijzigden staat bewaard, tenzij het in 1701 gebouwde
fort St. Pieter, dat bij de in 1936—'37 plaats gehad heb
bende restauratie gedeeltelijk hersteld en gedeeltelijk ver
knoeid werd door den aanleg van een overdekt terras.
Daarentegen is er van de „Bossche Fronten", die omstreeks
1775 o.a. door generaal Dumoulin werden aangelegd, veel
bewaard gebleven. Deze vrij uitgestrekte versterkingen met
hun verschillende grootsche bastions, typische poternes1),
droge grachten en uitgestrekte gangen2), waarin zich
D Een poterne is een soort bomvrije gang met ophaalbrug.
2) Hier zij nog opgemerkt, dat in het hooger gelegen stadsdeel tus-
sehen Tongerscheplein en Orleansplein uitgestrekte gedeelten van
de onderaardsche gangen van het vroegere vestingstelsel, die op vele
98
