Nieuw Gefundeerde Kerk of Waardkerk.
Het stadsbestuur van Leiden heeft in 1663 nog eens
den bouw ondernomen van een monumentale kerk,
welke nimmer gereed gekomen is. Op 16, 17 en 18
November 1602 maakten de burgemeesters plannen
voor den bouw van een kerk in den nieuwen uitleg,
welke door Van der Helm werd ontworpen en waar
van de eerste steen op 5 November 1663 werd gelegd.
De plaats was gekozen in de Oostelijke stadsuitbrei
ding van 1659 op een plein aan de Heerengracht,
waar voor kort de katoenfabriek stond.
Het grondplan voor het kerkgebouw vertoonde ge
lijkenis met de Nieuwe Kerk te 's-Gravenhage en
met de Amsterdamsche Westerkerk. Aan de Oostzijde
was een toren en aan de Westzijde een monumentale
ingang ontworpen.
Verder dan de fundeeringen is het niet gekomen.
De kerkdiensten werden gehouden in de bouwloods,
welke daartoe voortdurend werd verbeterd. In 1809
werden de fundamenten, die al die jaren tot vlak
boven den grond opgetrokken waren geweest publiek
verkocht voor f700.
Hagen, die dit verloop niet had kunnen voorzien
beeldde deze nimmer voltooide kerk op zijn bekenden
stadsplattegrond af.
Het Waag en Boterhwis 1657—'58.
Het meest gave gebouw, dat getuigenis aflegt van
Pieter Post's werkzaamheid als architect te Leiden is
voorzeker het Waaggebouw met Boterhuis. Nog steeds
maakt dit de grootste aantrekkelijkheid uit van het
zoo merkwaardige stadsgezicht, van de Hoogstraat
gezien. Al staat het thans niet meer als een koningin
boven de middeleeuwsche gevels uit, het blijft toch
een sieraad, waaraan de leelijke Van Nelle-gevel
echter ernstig afbreuk doet.
75
