50 betrekkelijk eenvoudige lieden en de vervanging van tin bij den maaltijd door porselein of aardewerk x) oor zaken waren dat een grootere hoeveelheid ceramische producten beschikbaar moest zijn. Zoo was de tijd rijp voor het initiatief der plateelbakkers, en werden pla teelbakkerijen opgericht in het bijzonder in Delft, dat gunstig was gelegen en waar werkplaatsen beschikbaar waren, doordat er verschillende brouwerijen als gevolg van de concurrentie van het Engelsche bier leeg stonden of ten deele buiten gebruik waren geraakt. Het zijn zelfs de oude namen van de brouwerijen, die wij, naast andere meer in het bijzonder op het aardewerk toepas selijke, aantreffen als benamingen van de bekende pla teelbakkerijen. Ondertusschen was in Rotterdam Claes Wijtmans die glasmaker was, de Delftsehe plateelbakkers wellicht reeds voor geweest met de aanvrage en verkrijging in het jaar 1614 van een octrooi voor het vervaardigen van „allerley porceleynen, bij hem geïnventeerd, die de schilderie ende aerde tamelijck gelijckformig sullen sijn de porceleynen, comende uyt wijde, vreemde lan den"2). Al klinkt dit zeer mooi, zoo schijnt Wijtmans op den duur toch hoofdzakelijk tegels te hebben ge maakt. Het is dan ook waarschijnlijk dat pas later in Delft en toen ook in Rotterdam en elders - zoo om streeks het midden der 17de eeuw het gewenschte pro- 1) Op een Delftsch bord in het Rijksmuseum leest men: Tinne borden sijn niet goet, Omdat men se schuuren moet; Maar een bord van porceleijn (i.c. Delftsch) Word van 't wassen wit en rein; Daarom set vrij op den dis Een bord dat wel geschilderd is 2) Een octrooi dus voor de vervaardiging van allerlei soorten porselein, door hem uitgevonden, die wat beschildering en aarde betreft, vrijwel gelijk zullen zijn aan Chineesch porselein. In het proces Verstraten in Haarlem verklaarde een zoon Jacob Wijt mans in 1650 dat zijn vader zaliger „de eerste inventeur van 't posteleyn schilderij (porseleinschilderen) hier te lande was ge weest." Het octrooi van zijn vader had hij nog in zijn bezit.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1943 | | pagina 55