len wij meer in het bijzonder over de techniek worden
ingelicht, dan is er noch in de 17de noch in de 18de
eeuw een betere beschrijving te vinden dan van Paape,
al schreef hij dan ook pas kort voor 1800. In nieuwe
lexica kan men wel meer technische uiteenzettingen
lezen, mede naar aanleiding van chemische onderzoe
kingen, maar Paape stond nog zooveel nader tot de
makers van ons „Delftsch", en vertelt op zoo eenvou
dige, duidelijke wijze van het procédé, dat ik aan zijn
beschrijving de voorkeur blijf geven. Wij zullen ons in
dit overzicht bepalen tot het vervaardigen van het
aardewerk en ons niet te zeer in recepten verdiepen x)
Hun chemische geheimen hebben de plateelbakkers wel
zoo min mogelijk verklapt, terwijl de meeste voor
schriften toch ook weer gemeen goed waren. De Italiaan
Piccolpasso had reeds veel daarover medegedeeld, maar
ook deze liet niet al zijn geheimen los. Voor degenen,
voor wie dit boek bestemd is, heeft dit alles ook niet
voldoende beteekenis.
Voordat wij ons voor de vervaardiging van het
Delftsch aardewerk tot Paape wenden, willen wij kort
iets over aardewerk meer in het algemeen zeggen, dat
voor leeken niet overgeslagen mag worden. „Aarde
werk" is in de ruimste beteekenis van het woord de
naam voor alle voorwerpen, die van aarde zijn vervaar
digd. Als eenvoudigst aardewerk kan men zich voor
stellen voorwerpen, die van een taaie aardsoort, zooals
leem, zijn gemaakt en die men heeft gedroogd, maar
het eigenlijke kenmerk van aardewerk is toch dat het
1) Van het jaar 1774 is er een, te 's-Gravenhage verschenen,
boekje, getiteld Proefkundige Verhandeling van wit en gecou-
leurd platiel verglas en schilderwerk, benevens duidelijke onder
richting van het glas-schilderen, aengetekend door een Liefheb
ber der Wetenschappenin 't licht gegeven door A.F.. Hierin
worden naast enkele aanwijzingen voor het inbranden der gla
zuren allerlei recepten gegeven zooals voor twaalf verschillende
soorten van geel, zoowel als verschillende soorten van groen en
blauw (een tiental), en andere kleuren. Ook Paape geeft een
groot aantal uitvoerige recepten.
16