len wij meer in het bijzonder over de techniek worden ingelicht, dan is er noch in de 17de noch in de 18de eeuw een betere beschrijving te vinden dan van Paape, al schreef hij dan ook pas kort voor 1800. In nieuwe lexica kan men wel meer technische uiteenzettingen lezen, mede naar aanleiding van chemische onderzoe kingen, maar Paape stond nog zooveel nader tot de makers van ons „Delftsch", en vertelt op zoo eenvou dige, duidelijke wijze van het procédé, dat ik aan zijn beschrijving de voorkeur blijf geven. Wij zullen ons in dit overzicht bepalen tot het vervaardigen van het aardewerk en ons niet te zeer in recepten verdiepen x) Hun chemische geheimen hebben de plateelbakkers wel zoo min mogelijk verklapt, terwijl de meeste voor schriften toch ook weer gemeen goed waren. De Italiaan Piccolpasso had reeds veel daarover medegedeeld, maar ook deze liet niet al zijn geheimen los. Voor degenen, voor wie dit boek bestemd is, heeft dit alles ook niet voldoende beteekenis. Voordat wij ons voor de vervaardiging van het Delftsch aardewerk tot Paape wenden, willen wij kort iets over aardewerk meer in het algemeen zeggen, dat voor leeken niet overgeslagen mag worden. „Aarde werk" is in de ruimste beteekenis van het woord de naam voor alle voorwerpen, die van aarde zijn vervaar digd. Als eenvoudigst aardewerk kan men zich voor stellen voorwerpen, die van een taaie aardsoort, zooals leem, zijn gemaakt en die men heeft gedroogd, maar het eigenlijke kenmerk van aardewerk is toch dat het 1) Van het jaar 1774 is er een, te 's-Gravenhage verschenen, boekje, getiteld Proefkundige Verhandeling van wit en gecou- leurd platiel verglas en schilderwerk, benevens duidelijke onder richting van het glas-schilderen, aengetekend door een Liefheb ber der Wetenschappenin 't licht gegeven door A.F.. Hierin worden naast enkele aanwijzingen voor het inbranden der gla zuren allerlei recepten gegeven zooals voor twaalf verschillende soorten van geel, zoowel als verschillende soorten van groen en blauw (een tiental), en andere kleuren. Ook Paape geeft een groot aantal uitvoerige recepten. 16

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1943 | | pagina 21