eeuw. J) Het zwakke punt van deze orgels bleef ook
weer de windvoorziening, die met de nauwe kanalen,
nauwe cancellen, wigvormige spaanbalgen, een dikwijls
ongelijken en schokkenden windtoevoer gaf.
Als orgelkast-afbeeldingen vindt men gereproduceerd
die van de Herv. kerk te Wijk bij Duurstede uit ±1580,
die van het voorm. orgel in de Nieuwe kerk te Middel
burg uit 1601, Herv. kerk te Doetinchem (1610), en de
onvolprezen monumentale kast van het St. Jansorgel te
's Hertogenbosch (1618), waarvan het inwendige in
1902 jammerlijk werd volgestouwd met veel twijfelach
tig modern maaksel.
Tevens volgen hier drie disposities.
WIJK BIJ DUURSTEDE, HERV. KERK 1580,
later gewijzigd). Hoofdwerk: Praestant 8, Roerfluit 8,
Octaaf 4, Fluit 4, Quint 22/3, Octaaf 2, Cornet 4' 4
sterk, Mixtuur 1' 2—3—4 sterk, Sesquialtera (disc.)
22/3' 2 sterk, Trompet 8.
Het rugwerk is uit later tijd en werd ingrijpend ge
wijzigd: Holpijp 8, Viool (disc.) 8, Prestant 4, Roer
fluit 4. Manualen van C tot c3, zeer klein pedaal van
C tot e. Oorspronkelijk zaten alle registerknoppen
rechts. Verder zijn in de kast acht kleine knopjes aan
gebracht, voor het aangeven van de psalmverzen?2)
De organist zit klem tuschen de klaviatuur en het rug
positief je.
HULST, ROOMSCH-KATH. KERK (1585). Manuaal:
Praestant 8, Holpijp 8, Zwitserspijp 8 (oorspr. Fluit 2,
Terts l3/5 en Klaroen 4), Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint-
fluit 22/3, Superoctaaf 2, Cornet 8' 5 sterk, Mixtuur
U/3' 4 sterk, Sesquialtera U/3' 2 sterk, Cymbaal 1/3'
3 sterk, Trompet 8. Pedaal: Subbas 16 (niet oorspr.).
Aldus is de dispositie in 1936 weer hersteld. Daarbij
x) B.v. 's Heerenberg, Herv. kerk (1861).
2) Dergelijke knopjes vindt men ook aan de orgels in de Waalsche
kerk te Haarlem (1808) en de Bethlehemskerk te Zwolle (1826).
51
