vele eeuwen in onbruik is geraakt: toen men
zonder kans om beboet te worden ter bede
vaart kon gaan, werden aan de bedevaart
gangers toch zelden vaantjes, als herinne
ring aan hun pelgrimage, verkocht. Stellig
heeft hier ook het processieverbod remmend
gewerkt, maar het is toch merkwaardig, dat
men, buiten Noord-Brabant en Limburg,
waar de traditie zich, zij het ook op enkele
plaatsen, de eeuwen door gehandhaafd had,
er slechts op één plaats toe over is gegaan
een vaantje te doen drukken, en wel te Ren-
kum in Gelderland.1
Na het midden der negentiende eeuw ziet
men de vaantjes steeds meer in steendruk
verschijnen, of zelfs op linnen. Het eens met
zooveel zorg uit hout gesneden of in koper
gestoken vaantje, werd op een linnen lap
aan den loopenden band afgestempeld. Is
het te verwonderen, dat de traditie in verval
raakte?
Gelukkig is men in de laatste jaren tot het
1) Vaantjes verschenen in de vorige en in deze eeuw
te Bergeik, Bokhoven, Boksmeer, Bokstel, Elshout,
Handel, 's Hertogenbosch, Meerveldhoven, Molen
schot, Oirschot, Ommel, St. Oedenrode, Tilburg,
Uden en Waalwijk in Noord-Brabant en te Eis,
Gulpen, Houthem, Maastricht, Nunhem, Roermond,
Sittard, Steil, Tienraai, Venlo en Wittem in Lim
burg.
66
