In de achttiende eeuw vond ook een verbur
gerlijking plaats, die den klaren aard der
volkskunst schaadde. Inplaats dat de naald
kunstig gehanteerd werd, werd er met de
naald geschilderd. De poes op het kussen,
het mandje met bloemen, het vogelkooitje,
al die knusse en precieuse salontafereeltjes
werden natuurgetrouw afgebeeld, terwijl het
spel der schaduwen niet werd vergeten. Re
alisme verving de schematische lijnvoorstel-
ling.
Haast op geen enkele teekendoek ontbreekt
de gestyleerde boom. De boom is een zinne
beeld van het leven, zoowel van den enke
ling, als van het zich vertakkende geslacht.
De gewoonte om door een stamboom den
groei van een geslacht weer te geven, en het
gebruik, door enkelen nog gehandhaafd, om
bij de geboorte een boom te planten, bewijst
dat de klare, eenvoudige beteekenis van dit
zinnebeeld niet verloren ging.
De levensboom onderging een merkwaardi
ge kerstening. Hij werd tot een paradijsboom
en zag zich omringd door symmetrisch opge
stelde, gepaarde dieren. Op de laat-Middel-
eeuwsche damasten, zoowel uit onze streken
als uit Italië, ziet men deze gedachte prach
tig uitgewerkt. Wat is begrijpelijker dan dat
dit naaldwerk van de tafels der rijken zijn
23
