geschieden, dat vochtig moet zijn, omdat het
losse, fijne zand anders gemakkelijk ver
waait en de figuren spoedig door de gaande
en komende klompen worden uitgewischt.
Er is nu nog één dorp, waar het scherp zand
gewonnen wordt: St. Willebrord in Noord-
Brabant. Tien minuten buiten het dorp,
langs de baan naar Roosendaal, zag ik er
de zandwasschers aan het werk. In een groo-
ten, vierkanten kuil, waarin een flinke laag
water staat, en die door een kanaaltje met
een sloot verbonden is, zoodat ze nooit droog
komt te staan, wordt het heidezand ge
schept. Met hun eigenaardig gevormde ,,bat-
sen" werpen de wasschers het zand met kie
zels, takjes en al in den kuil. Het stof blijft in
grillige plakkaten boven drijven en het pri
mitief-gezuiverde, witte heidezand zinkt tot
op den bodem van den kuil. Nadat het stof
van het water is geschept, wordt dit zand
naar boven gehaald en gedroogd.
Vroeger gingen deze „Heikesgasten" heel
den omtrek af met hun kleine, snelle honden
karren, om langs de huizen het scherp zand
als schuurmiddel te verkoopen.
Heikestest
Van de boeren vetgemest;
Met scherp zand en kittelkeien,
Daar kunde mee naar 't Heïke rijen
94
